هندوستان مانور گستردهای را با مشارکت نیروی زمینی، دریایی و هوایی در مرزهای غربی ایالتهای گجرات و راجستان هم هم مرز با پاکستان آغاز کرده است. این مانور که «ترشول» نام گرفته است، هفته گذشته شروع شده و تا ۱۳ نوامبر ادامه خواهد داشت و حوزه عملیاتی آن از نواحی بیابانی مجاور مرز پاکستان تا منطقهٔ سر کرِیک در گجرات و تردد در دریای عرب را شامل میشود.
کارشناسان نظامی این اقدام را پس از عملیات ۴ روزه «سندور» علیه پاکستان، بزرگترین رزمایش جنگی هندوستان ارزیابی کردهاند.
در همین حال نیروی دریایی پاکستان از روز یکشنبه در بخش شمالی دریای عرب رزمایش دریایی آغاز کرده است که تا پنجم نوامبر ادامه مییابد.
یک کارشناس بینالمللی که تحرکات رزمایشها و آزمایشهای موشکی را رصد میکند، در شبکهٔ اجتماعی «ایکس» نوشت که پس از هندوستان، پاکستان نیز روز شنبه برای ناحیهٔ مشابه در دریای عرب هشدارهای ناوبری صادر کرده است.
هرچند حوزهٔ جغرافیایی دو رزمایش تاحدی همپوشانی دارد، اما این کارشناس یادآور شده که تداخل همزمان رزمایشها گذشته برمیگردد و معمولاً طرفین تلاش میکنند تا این اقدامات بهصورت کاملا حرفهای و بدون حادثه انجام شود.
_عملیات و واکنشها_
از کراچی گزارش شده که نیروی دریایی پاکستان همزمان رزمایشهایی را در دریای عرب برگزار کرده است. این رزمایشها بخشی از «نمایشگاه و کنفرانس بینالمللی دریایی پاکستان» اعلام شدهاند که در کراچی آغاز به کار کرده و طبق اعلام نیروی دریایی در آن ۴۴ کشور با ۱۳۳ هیئت شرکت دارند.
مقامهای نیروی دریایی یادآور شدهاند که مطابق قوانین بینالمللی، پیش از هر رزمایشی به کشورهای منطقه و ناوبری هوایی هشدار داده میشود و برای این رزمایشها نیز اطلاعرسانی لازم انجام شده است.
مانور نظامی«ترشول» از سوی هند علاوه بر نواحی مرزی، توجه ویژهای به منطقهٔ سرکریک دارد؛ منطقهای که بهعنوان گذرگاه دریایی مورد اختلاف بین دهلی و اسلامآباد شناخته میشود. سر کرِیک حدود ۹۶ کیلومتر طول دارد و در ماههای اخیر به نقطهٔ حساس تنش میان دو کشور تبدیل شده است.
راج ناتھ سینگ؛ وزیر دفاع هند در اظهارات ماه گذشته بهطور ضمنی به ساختوسازهای نظامی ادعایی در سوی پاکستان از منطقهٔ سر کرِک اشاره و هشدار داده بود که در صورت هرگونه اقدام تحریکآمیز، پاسخ دندان شکن داده خواهد شد. این اظهارات بر اهمیت رزمایشهای جاری هند افزوده است.
نمایش قدرت یا تمرینهای معمول؟
برخی تحلیلگران و فرماندهان ارشد بازنشسته بر این باورند که هدف از این رزمایشها نمایش آمادگی و بازدارندگی پس از «عملیات سندور»بین دو کشور متخاصم در شبه قاره است؛ اگرچه شواهدی از بروز درگیری وجود ندارد، اما پیامهای راهبردی نیز در این زمینه ارسال شده است.
راهیل بیدی؛ تحلیلگر دفاعی گفته است که رزمایش در نواحی «ران آو کوچ» و سر کریک انجام میشود و تمرکز بر پیرامون این گذرگاه مورد اختلاف است.
وی افزود: نیروی دریایی هند این رزمایش ا هدایت میکند و عملیات گستردهٔ مشترکی میان ارتش، نیروی دریایی و نیروی هوایی اجرا میشود. برآوردها حاکی است که در حدود ۲۰ هزار نظامی در این عملیات مشارکت دارند و شمار زیادی کشتی جنگی، هواپیماهای شکاری از جمله رافال و سوخو-۳۰ و نیز زیردریابی ها و دیگر تجهیزات پیشرفته بهکار گرفته شدهاند.
در مقابل پروین ساهنی؛ مدیر و تحلیلگر نشریهٔ «فورس»، «ترشول» را مانوری سالانه خوانده و گفته است که احتمالا ارتباط مستقیم با اختلاف سر کریک ندارد و دولت هند میخواهد توانمندی و قدرت خود را نمایش دهد.
وی افزود: پاکستان نیز بهعنوان اقدام احتیاطی رزمایشهایی را برنامهریزی کرده است.
ساهنی در ادامه تأکید کرده که بازیگران منطقهای متعدد از جمله ایران، چین و دیگر قدرتها نیز در این محیط حضور دارند و هرگونه اقدام نظامی در دریا میتواند به تشدید بحران و ابعادی فراتر از دو کشور بینجامد.
از نگاه او، اگرچه رزمایشها معمول و تکراریاند، اما انجام عملیات نظامی در گسترهٔ دریا معنای متفاوتی دارد و پیامدهای گستردهتری میتواند به همراه داشته باشد.
فرماندهان و پیامهای رسمی
ژنرال منجندر سینگ؛ فرمانده نیروی زمینی جنوبغربی هندوستان در هنگام آغاز تمرینات گفته است که این رزمایش مطابق «هنجار جدید» طراحی شده و بر آمادگی برای مقابله با هرگونه اقدام تروریستی که ممکن است به منزلهٔ حرکت جنگی تلقی شود، تأکید دارد.
وی اضافه کرده که باید همیشه آماده پاسخ مؤثر بود و به همین منظور فناوری و تجهیزات نوین به نیروها افزوده شده است تا هماهنگی سهگانه میان نیروها بهبود یابد.
