زنان بلوچستان و بهار بلوچ

چگونه زنان بلوچستان به چهره‌های شاخص جنبش های سیاسی و اجتماعی تبدیل شدند؟

جنبشی که در ابتدا به عنوان اعتراضی علیه ناپدید شدن اجباری و قتل‌های خارج از محاکمه در بلوچستان آغاز شد، اکنون به یک نیروی سیاسی و اجتماعی قدرتمند برای تغییر تبدیل شده است. زنان بلوچستان نقش برجسته‌ای در این جنبش ایفا کرده‌اند و به سمبل و چهره‌ی شاخص این حرکت تبدیل شده‌اند.

در تاریخ ۲۷ ژانویه ۲۰۲۴ در کویته، دکتر ماهرنگ بلوچ، رهبر کمیته اتحاد و همبستگی مردم بلوچ و (BYC)، در جمع هزاران نفر از مردان و زنان که بسیاری از آن‌ها دانشجویان جوان بودند، سخنرانی کرد. ماهرنگ که پس از یک ماه تحصن در بیرون از باشگاه ملی مطبوعات اسلام‌آباد در اعتراض به ناپدید شدن اجباری و قتل‌های خارج از محاکمه در بلوچستان بازگشته بود، گفت که این جنبش “صدای مردم بلوچ، از نوکندی تا پرم و کوه سلیمان تا مکران” است. زنان بلوچستان، به ویژه در مناطق مختلف این استان، از نوکندی تا مکران، از ستون‌های اصلی این جنبش بوده‌اند.

* BYC مخفف عبارت انگلیسی “Balochistan Youth Council” به معنای “شورای جوانان بلوچستان” است. این جنبش اجتماعی و سیاسی عمدتاً متشکل از جوانان بلوچ است که برای دفاع از حقوق قومی، فرهنگی و اجتماعی مردم بلوچ فعالیت می‌کنند. زنان بلوچستان در این تلاش‌ها نقشی کلیدی داشته‌اند و با شجاعت و آگاهی، تلاش کرده‌اند بیگانگی جوانان بلوچ نسبت به مشارکت در امور کشور را کاهش دهند.

حملات تروریستی اخیر در بلوچستان توسط ارتش آزادی‌بخش بلوچ، که منجر به کشته شدن تراژیک تقریباً ۴۰ نفر شد، توجه رسانه‌ها را به دلیل خشونت شدید جلب کرد و متأسفانه به تلاش‌هایی مانند BYC که سعی کرده‌اند با روش‌های مسالمت‌آمیز و قانونی صدای مردم را به گوش مسئولان برسانند، ضربه زده است. اما زنان بلوچستان همچنان به حضور فعال خود در این جنبش ادامه داده‌اند و در گردهمایی‌های مختلف نقش محوری داشته‌اند.

گردهمایی‌هایی مانند گردهمایی کویته در ژانویه، همراه با چنین تعداد زیادی از شرکت‌کنندگان دیگر برای BYC عادی شده است. اما آنچه این جنبش را منحصر به فرد می‌کند و آن را از هر گروه دیگری متمایز می‌سازد، حضور و رهبری زنان بلوچستان است؛ زنانی شجاع و فهیم که اکنون چهره و نماد این جنبش شده‌اند.

اما چگونه BYC به چنین نیرویی تبدیل شد؟ زنان پیشرو بلوچستان چه کسانی هستند؟ و چگونه است که در یک جامعه محافظه‌کار و هنوز تا حد زیادی مردسالار، مردان در دسته‌های بزرگ برای شنیدن سخنان این زنان حاضر می‌شوند؟

جنبشی که در ابتدا به عنوان اعتراضی علیه ناپدید شدن اجباری و قتل‌های خارج از محاکمه در بلوچستان آغاز شد، اکنون به یک نیروی سیاسی و اجتماعی قدرتمند برای تغییر تبدیل شده است. زنان پیشرو بلوچستان، پیروان زیادی از مردان و زنان بلوچ به دست آورده‌اند و نقش برجسته‌ای در این تحولات ایفا کرده‌اند.

بلوچستان زیر سایه اعتراضات: از قتل‌های خارج از محاکمه تا گردهمایی‌های ملی

خلاء طولانی مدت سیاسی در بلوچستان منجر به ایجاد جوّی از ترس شده است که در آن دولت و ملی‌گرایان بلوچ دهه‌هاست با یکدیگر در حال کشمکش هستند.

 بسیاری از ملی‌گرایان اصلی بلوچ که به طور مسالمت‌آمیز خواستار تغییر هستند، معتقدند که صدای آن‌ها مدت‌هاست شنیده نشده است. علاوه بر این، به دلیل وخیم‌تر شدن اوضاع امنیتی در استان، تعدادی از نیروهای شبه‌نظامی خصوصی ، در محل هایی به نام جوخه‌های مرگ، در سراسر منطقه پدیدار شده‌اند.

هم حزب ملی بلوچستان (BNP-M) و هم حزب ملی (NP) که ادعا می‌کنند برای حقوق بلوچ در چارچوب دولت مبارزه می‌کنند به دلیل انجام ندادن اقدامات کافی برای بلوچ‌ها علی‌رغم داشتن موقعیت‌هایی در دولت و عضویت در مجلس ملی، توسط ملی‌گرایان بلوچ مورد انتقاد قرار گرفته‌اند. در چنین شرایطی ملی‌گرایان بلوچ با ناامیدی سعی کرده‌اند شکایات خود را از پلتفرم‌های غیر سنتی بیان کنند به امید اینکه شاید منجر به تغییر طولانی مدت شود.

(توضیح عکس:دکتر ماهرنگ بلوچ در یک گردهمایی BYC در تربت)

در ماه مه ۲۰۲۰، سه مرد که ظاهراً با یک جوخه مرگ محلی مرتبط بودند، به خانه‌ای در دانوک تربت حمله کردند که منجر به کشته شدن مادر برمش بلوچ شد. این حادثه اعتراضات مستمری را به وجود آورد و به گفته سامی دین بلوچ، در آن زمان بود که BYC شکل گرفت.

اما کشته شدن بالاچ بلوچ در نوامبر ۲۰۲۳، ظاهراً در یک “درگیری” با اداره ضد تروریسم (CTD) در تربت باعث برانگیخته شدن یک جنبش گسترده در منطقه کهچ شد. خانواده بالاچ و فعالان جامعه مدنی ادعا کردند که بالاچ ماه قبل توسط CTD دستگیر شده بود و در دادگاه محلی حاضر شده بود که او را برای ۱۰ روز در بازداشت پلیس قرار داده بود. اعتراضات علیه کشته شدن خارج از محاکمه ادعایی، در نهایت با تحصن اسلام‌آباد، به رهبری خانم دکتر ماهرنگ بلوچ تحت پلتفرم BYC، به اوج خود رسید. این زمانی بود که ماهرنگ بلوچ و BYC توجه مردم را به خود جلب کردند.

پس از یک نمایش قدرت مردمی بزرگ در کویته، BYC در ماه جولای گردهمایی تحت عنوان “گردهمایی ملی بلوچ” در گوادر برگزار کرد که در آن صدها معترض از سراسر بلوچستان و سایر مناطق بلوچ‌نشین کشور، علی‌رغم این واقعیت که دولت محدودیت‌هایی را بر معترضان مسالمت‌آمیز اعمال کرده بود تا آن‌ها را از رفتن به گوادر باز دارد، شرکت کردند. پس از آن، BYC گردهمایی‌های بزرگی در چندین مکان در سراسر بلوچستان برگزار کرد. 

به گفته محمد عارف، دانشیار روابط بین‌الملل در دانشگاه بلوچستان، “سه عامل نارضایتی مردم بلوچستان را دامن می‌زند، به همین دلیل آن‌ها اعتراض می‌کنند. اولاً، بلوچستان از همان ابتدا توسط  دولت مرکزی نادیده گرفته شده است. ثانیاً، فساد   گسترده ای در بلوچستان، به ویژه توسط سیاستمداران و بوروکرات‌ها، شایع است که مانع توسعه و پیشرفت در استان شده است. ثالثاً، بدنبال دخالت چین دراین منطقه ، بلوچستان به میدان بازی سیاست بین‌المللی تبدیل شده است.”

پروفسور عارف می‌گوید که نارضایتی مردم، به جای اینکه کاهش یابد، روز به روز در حال افزایش است. او همچنین می‌افزاید: “بلوچستان مشارکت سیاسی زیادی در مرکز ندارد، زیرا سهم نمایندگی ما تنها شش درصد است. دولت تنها می‌تواند به ۱۰ تا ۱۵ درصد جمعیت شغل ارائه دهد، در حالی که بقیه باید توسط بخش خصوصی تأمین شوند که به این شکل در بلوچستان وجود ندارد.”

(توضیح عکس: سامی بلوچ برنده جایزه مدافعان خط مقدم ۲۰۲۴)

در مورد این سوال که زنان بلوچ چگونه به چهره شاخص سیاسی و اجتماعی در جامعه قبیله‌ای و پدرسالار بلوچستان تبدیل شده‌اند، پروفسور عارف معتقد است که این امرمحصول یک تحول اجتماعی است.

او می‌گوید: “به عنوان مثال، ژاپن نیز در سال ۱۸۷۰ یک جامعه قبیله‌ای بود. اما آن‌ها بسیار قبل از ما به آستانه تغییر اجتماعی رسیدند.” تغییر قطعاً یک روند کند است و ظهور زنان در فضای سیاسی خصمانه بلوچستان، به ویژه از طریق پلتفرم BYC، یک‌شبه اتفاق نیفتاده است.

ماهرنگ بلوچ: چهره نوظهور “بهار بلوچ” و صدای اعتراضات مردم

با توجه به اینکه او در یک خانواده سیاسی در بلوچستان به دنیا آمده است، می‌توان گفت که سیاست از همان روز اول در خون دکتر ماهرنگ بلوچ جریان داشته است. اما او زمانی ناگهان در مرکز توجه قرار گرفت که پدرش، غفار لونگوو در دسامبر ۲۰۰۹ پس از خارج شدن از یک بیمارستان در کراچی ناپدید شد و او شروع به رهبری اعتراضات کرد.

در آن زمان، او هنوز دانش‌آموز مدرسه ابتدایی بود. ماهرنگ که  از شش خواهر و برادرخود بزرگ‌تربود، به عنوان یک عمل اعتراضی کتاب‌های درسی خود را در مقابل باشگاه مطبوعات کویته ‌سوزاند و خواستار بازگشت پدرش به خانه شد. متأسفانه همانطور که در مورد اغلب موارد افراد مفقود شده بلوچ اتفاق می‌افتد، جسد قطعه قطعه شده پدرش در سال ۲۰۱۱ پیدا شد.

ماهرنگ در حالی که به ترکیبی از بلوچی، اردو و انگلیسی صحبت می‌کند، به من گفت: “پدرم معلم سیاسی من بود. من به خاطر او وقتی در کلاس پنجم یا ششم بودم ، وارد سیاست شدم.”

داستان ماهرنگ بلوچ، مانند داستان بسیاری از خانواده‌های دیگر بلوچ، پر از تراژدی و آسیب‌های فراوان است. از زمان شروع پنجمین شورش بلوچستان در سال ۲۰۰۰،خشونت بدون هیچ ترحمی این منطقه را خدشه‌دار کرده است. اما تراژدی که زندگی او را در این استان پرفراز و نشیب شاخص میکند، توسط همه کسانی که در بلوچستان زندگی کرده‌اند و بزرگ شده‌اند، احساس و درک می‌شود.

(توضیح عکس: گلزادی بلوچ در حال اعتراض در سال ۲۰۲۱ پس از ناپدید شدن برادرش)

شاید به همین دلیل است که ماهرنگ توانسته ده‌ها هزار مرد و زن بلوچ را به اعتراضات و گردهمایی‌های خود جذب کند  زیرا آن‌ها در او قدرتی می‌بینند که صدای دهه‌ها شکایت و اعتراض آنها میشود. چه بخواهد چه نخواهد ، او اکنون به چهره “بهار بلوچ” تبدیل شده است.

ماهرنگ بلوچ می‌گوید: “هدف نهایی ما، بالا بردن صدا علیه نسل‌کشی بلوچ، نقض حقوق بشر و سرکوب اقتصادی در بلوچستان است. سازمان ما امیدوار است که مسائل فراوانی که بلوچ‌ها با آن روبرو هستند، دیده شود. ما درعین حالی که تلاش می‌کنیم جامعه بلوچ را بسیج کنیم همچنان سعی می‌کنیم توجه را به سمت این موضوعات جلب کنیم. مسائل مربوط به آب و هوا، بهداشت، آموزش و حفاظت از حقوق ما تنها برخی از مشکلاتی هستند که نیاز داریم دولت آن‌ها را برطرف کند.”

در سال ۲۰۱۹، مانند سایر خبرنگاران و روزنامه‌نگاران، من در حال بررسی رسوایی آزار جنسی دانشگاه بلوچستان (UoB) بودم. در حین کار روی آن داستان، دیدم که یک دانشجوی زن جوان پزشکی در مقابل دروازه اصلی UoB در جاده ساریاب با معترضینی که اکثر آن‌ها مرد بودند، صحبت میکند.

از دوست خود پرسیدم:”او کیست “، او پاسخ داد:” او دکتر ماهرنگ بلوچ است”. “دختر رفیق غفار لونگوو، یک ملی‌گرای بلوچ که گفته می‌شد نزدیک به رهبر ملی‌گرای بلوچ نواب خیر بخش مری است.”

او بوضوح تأثیر زیادی بر روی مردم داشت و از آن زمان به بعد، پیروان بیشتری پیدا کرده است. ماهرنگ در بازتاب سفر خود می‌گوید: “من در جلسات اعتراضات، از جمله اعتراضات رهبری شده توسط زنان در بلوچستان شرکت کرده‌ام. من پس از ربودن پدرم و سپس برادرم در سال ۲۰۱۷، و سپس در پرونده رسوایی ویدیویی در UoB، مورد توجه رسانه‌ها شدم. آن زمان بود که شروع به مشارکت در سیاست برای مردمم کردم. از آن زمان تاکنون، بسیار فعال بوده‌ام، زیرا کاری که انجام می‌دهم و عمداً و آگاهانه فرصتی را برای اینکه مردم بتوانند نگرانی‌ها و مشکلات خود را بیان کنند، فراهم کرده ام.” 

از زمان رسوایی ویدیویی UoB، ماهرنگ بلوچ به طور فعال در فعالیت‌های سیاسی در کویته، به ویژه از طریق پلتفرم صدای افراد مفقود شده بلوچ (VBMP)، که توسط ماما قاهر بلوچ تأسیس شده بود، شرکت کرده است. پس از تبدیل شدن به رهبر BYC، او اکنون در خط مقدم جنبشی است که خواستار عدالت برای خانواده‌های افراد مفقود شده بلوچ است. در سال‌های اخیر، تقریباً هیچ اعتراضی در کویته، به ویژه در مقابل باشگاه مطبوعات کویته، وجود نداشته است که ماهرنگ در آن شرکت نکرده باشد.

پس از صحبت با معلمان، دوستان و همکاران ماهرنگ، واضح است که همه آن‌ها او را بسیار تحسین می‌کنند. یکی از معلمان او به من می‌گوید که علی‌رغم توانایی او در جذب جمعیت‌های عظیم از سراسر بلوچستان، هیچ نشانه‌ای از تکبر در او وجود ندارد. علاوه بر این میگوید که او نسبت به گذشته در هنگام سخنرانی‌های خود ، بالغ‌تر به نظر می‌رسد.

اما همه از او راضی نیستند. منتقدان ماهرنگ بلوچ می‌گویند که او آموزش لازم را دراین زمینه دریافت نکرده است و از طریق یک فرآیند درست سیاسی برای تثبیت خود به عنوان یک رهبر واقعی پرورش نیافته است. آن‌ها استدلال می‌کنند که او به درخواست‌های احساسی متوسل می‌شود زیرا وقتی از اودرباره وضعیت پیچیده سیاسی بلوچستان سؤال می‌شود، هیچ پاسخ روشنی ندارد.

برخی دیگر حتی به شوخی ماهرنگ بلوچ و BYC را متهم به تأمین مالی برای مقابله با نفوذ رو به رشد چین در بلوچستان توسط “نیروهای خارجی” کرده‌اند. ماهرنگ این ادعاها را رد می‌کند و می‌گوید: “ما کاملاً این نوع اتهامات را رد می‌کنیم”، و می‌افزاید که BYC یک جنبش سیاسی و اجتماعی است که در حال کار روی مسائل حقوق بشر است و مردم بلوچ از این جنبش حمایت می‌کنند.

او با قاطعیت می‌گوید: “ما نماینده هیچ کس نیستیم و هرگز نماینده هیچ کس نبوده‌ایم. مردم بلوچ حامی ما هستند. دولت، از همان روز اول، از چنین اتهاماتی در مورد تأمین مالی خارجی برای سرکوب جنبش‌های سیاسی مسالمت‌آمیز استفاده می‌کند. به همین دلیل است که می‌گوییم دولت، به جای استفاده از خشونت، باید به صورت هوشمندانه و سیاسی با مسائل بلوچستان برخورد کند. خشونت فقط حل و فصل مسائل را طولانی می‌کند و منجر به ضررهای بزرگی می‌شود.”

با این حال، ماهرنگ بلوچ تنها یکی از از زنان بسیاری است که ستون اصلی BYC را تشکیل داده‌اند.

(توضیح عکس: زنان، مردان و کودکان در پنجگور که توسط دکتر ماهرنگ بلوچ در ۱۰ آگوست ۲۰۲۴ خطاب قرار گرفتند: گردهمایی‌هایی مانند این اکنون برای BYC متداول و عادی شده است)

بیشتر بخوانید: دکتر ماهرنگ بلوچ: بلوچ ها از حقوق خود محروم هستند

سمی بلوچ، روزنامه‌نگار آینده‌دار

سمی دین بلوچ که بزرگ‌تراز سه خواهر و برادرش است، در سال ۲۰۰۹ وقتی هنوز نوجوان بود متوجه شد که پدرش، دکتر دین محمد مفقود شده است. امروز ۱۵ سال گذشته است و او هنوز مفقود است. از آن زمان، سمی بیشتر وقت خود را ، با امیدواری زیاد به اینکه مبارزه او منجر به برخی تغییرات اساسی شود، در اردوگاه‌های VBMP در کویته و کراچی گذرانده است.

حتی در آن سن کم، او شروع به ملاقات با روزنامه‌نگاران در باشگاه‌های مطبوعات و در اردوگاه‌های افراد مفقود شده کرد. او اغلب خواهر کوچکتر خود، مهلب بلوچ را همراهش میبرد.

پدر و عموهای سمی بلوچ نیز مانند پدر ماهرنگ سابقه سیاسی داشتند. و به گفته سمی، به دلیل فعالیت سیاسی او بود که دین محمد “ناپدید شد”. اوگفت: “من در محیطی سیاسی به دنیا آمدم که از همان ابتداهمراه با اعضای خانواده‌ام دراین محیط پرورش یافتم. اما متأسفانه شرایط پیرامون ناپدید شدن پدرم نقش پررنگتری در تربیت سیاسی من داشته است.”

پس از ماهرنگ بلوچ، سمی به عنوان چهره BYC شناخته می‌شود و اکنون به عنوان بخشی از برنامه کارشناسی ارشد خود، پذیرش در مرکز تعالی روزنامه‌نگاری (CEJ) مدیریت مؤسسه کسب و کار (IBA) را کسب کرده است. من از او می‌پرسم که چرا تصمیم گرفته است رشته روزنامه‌نگاری را ادامه دهد.

او پاسخ می‌دهد: “در سال ۲۰۱۳ در کراچی، با یک روزنامه‌نگار زن بنام مهوش احمد که برای روزنامه های Dawn و Herald می‌نوشت، آشنا شدم. من شیفته او شدم زیرا او مطالب بسیار مفصلی درباره افراد مفقود شده بلوچ می‌نوشت.

“به نوعی، برای من ملاقات و صحبت با روزنامه‌نگاران در کویته و کراچی برای فریاد زدن درخواست آزادی پدرم، ملاقات با خانواده‌های دیگر افراد مفقود شده و شنیدن داستان‌های عزیزانشان، تبدیل به یک روتین شده بود. من در سال ۲۰۱۳ تصمیم گرفتم که روزی روزنامه‌نگار شوم و درباره داستان شخصی خودم وداستان‌های افراد مفقود شده بلوچ،بنویسم.” 

امسال، سمی بلوچ با جایزه معتبر مدافعان خط مقدم ۲۰۲۴ در دوبلین، ایرلند، مورد تقدیر قرار گرفت.

سمی بلوچ دوران کودکی خود را در جستجوی پدرش از دست داد  میگوید آنچه که در ابتدا باخواستار بازگشت پدرش آغاز شد، اکنون به مبارزه‌ای برای آزادی همه افراد مفقود شده بلوچ تبدیل شده است. او به من می‌گوید: “من مدت‌ها پیش شروع به جمع‌آوری تصاویر سایر افراد مفقود شده بلوچ کردم و همچنان این کار را ادامه می‌دهم، زیرا مبارزه من اکنون برای همه آن‌هاست، نه فقط برای پدر خودم.”

سمی پس از ناپدید شدن پدرش از مردم به ویژه از زنان زخم زبان میشنید که او اغلب از شهر خارج می‌شده، با مردان تعامل داشته و تحصیلات خود را نادیده می‌گرفته است. اما اکنون اوضاع تغییر کرده است.

سمی می‌گوید: “چیزی که برای من باعث افتخار است این است که دیدگاه مردم  به ویژه زنان  در مورد مبارزه من تغییر کرده است. من خوشحالم که آن‌ها اکنون در تلاش‌های ما شریک هستند، در اعتراضات شرکت می‌کنند و برای مردم خود فریاد می‌زنند.”

سمی بلوچ می‌گوید که به این افتخار می‌کند که گردهمایی‌های BYC بسیار حمایت شده و مردان بلوچ در آن شرکت می‌کنند. او می‌گوید: “ده‌ها هزار مرد در جلسات BYC شرکت می‌کنند. اما قبل از ما، فعالان زن مهمی در اینجا وجود داشتند، مانند کریما بلوچ و شکر بی بی بلوچ.”

گلزادی بلوچ، دختر اتوبوس

سال گذشته، ویدیویی از یک دختر نوجوان درتحصنی که برای افراد مفقود شده بلوچ در اسلام‌آباد تشکیل شد، در رسانه‌های اجتماعی دست به دست شد. این دختر، گلزادی بلوچ، توسط مقامات اجرای قانون در اسلام‌آباد، به زور به کویته بازگردانده می‌شد.

در حالی که زنان به سمت پنجره اتوبوسی که اودرآن بود هجوم بردند تا ازصحبتهای اعتراضی او فیلم بگیرند، گلزادی ، مختصر و قانع‌کننده صحبت کرد: “ما هیچ چیز از پاکستان نمی‌خواهیم، هیچ چیز. ما فقط عزیزانمان که به زور ناپدید شده‌اند را میخواهیم.”

محمد حنیف، روزنامه‌نگار و نویسنده، ویدیوی گلزادی بلوچ را با این بیانیه بازتوییت کرد: “برای بیان اعتراضم، ستاره ‌امتیاز اعطا شده به من توسط دولتی که همچنان به ربودن و شکنجه شهروندان بلوچ ادامه می‌دهد، را پس می‌دهم. روزنامه‌نگاران نسل من شاهد رشد سمی بلوچ و ماهرنگ بلوچ در اردوگاه‌های اعتراضی بوده‌اند. از دیدن اینکه نسل جدید از داشتن کرامت اساسی محروم است، شرمنده هستم.”

گلزادی اهل شهر ماچ در منطقه بولان بلوچستان بودو پس از ربودن برادرش بنام ودود ستاکزایی، به کویته نقل مکان کرد.

وقتی با من شروع به صحبت ‌کرد، بدون اینکه من از او بپرسم، شرایطی که منجر به ناپدید شدن برادرش شد را فاش کرد.

او گفت: “در ۱۲ آگوست ۲۰۲۱، برادرم در ماچ ناپدید شد. پس از چند ماه انتظار و علی‌رغم مشکلات مالی فراوان، شروع به اعتراض در کویته برای آزادی او کردم. در طول مبارزه برای آزادی او، با چندین خانواده بلوچ که عزیزانشان نیز مفقود شده بودند، روبرو شدم. من متوجه شدم که داستان من در داستان‌های آن‌ها تکرار شده است. به همین دلیل است که من برای بلوچ‌های مفقود شده، حتی اگر برادرم در ۸ فوریه ۲۰۲۲ آزاد شود، ازطریق پلتفرم BYC به اعتراضم ادامه می‌دهم.”

به گفته او، بلوچستان به یک منطقه امنیتی تبدیل شده است ومردان بدون هیچ دلیلی دستگیر می‌شوند، به همین دلیل زنان و دختران، مانند او، باید به خط مقدم بیایند و خواستار عدالت شوند.

گلزادی بلوچ در دوران مدرسه اش در ماچ، در مسابقات سخنرانی و مناظره شرکت می‌کرد که باعث شکل گیری اعتماد به نفس برای صحبت در مقابل معترضین بلوچ و فرماندهی مخاطبان در او شده است. اما مبارزه او فقط به کلام محدود نمی‌شود.

او می‌گوید: “من همچنین به زبان براهویی شعر می‌سرایم. این نوشته‌های من عمدتاً حول محور شعر مقاومت، افراد مفقود شده و علیه سیستم سرداری (قبیله‌ای) می‌چرخد.”

(توضیح عکس:تجمعی از BYC در نوشکی در ۱۲ آگوست ۲۰۲۴ برگزار شد: هزاران مرد و زن بلوچ به رهبران BYC به عنوان نمایندگان هدف جمعی خود نگاه می‌کنند)

ماهرنگ بلوچ و سمی بلوچ : رهبران زن جنبش BYC و الهام بخش نسل های آینده

ماهرنگ، سمی و گلزادی، مانند بسیاری از زنان دیگر بلوچ، معتقدند که آن‌ها به خیابان‌ها آمده‌اند تا اعتراض کنند زیرا هیچ انتخاب دیگری نداشتند. از آنجایی که مردان خانواده‌های آن‌ها ناپدید شده بودند، زنان مجبور بودند مسئولیت مبارزه برای آزادی آن‌ها را بر عهده بگیرند.

ماهرنگ و سمی اذعان می‌کنند که گفتگوهای اولیه درباره سیاست که در خانواده‌های خود از آن مطلع بودند، در سنین پایین به آن‌ها بینش لازم را داد تا بتوانند موضع قوی در مسائل سیاسی و اجتماعی اتخاذ کنند. امروزه، هزاران مرد و زن بلوچ اکنون به رهبران BYC به عنوان نمایندگان هدف جمعی خود نگاه می‌کنند.

پس از مرور سخنرانی‌های اخیر ماهرنگ، درمیابیم که او به طور فزاینده‌ای در مورد “مردم” صحبت می‌کند. حتی در گفتگوی خود با من، او هنگام صحبت درباره مسائل بی‌شماری که با آن مواجه هستند، از عبارت ” عوام بلوچ (مردم)” استفاده می‌کند. از نظر ماهرنگ، عوام بلوچ از BYC حمایت می‌کنند زیرا دارای هدف روشنی است.

او به من می‌گوید: ” عوام بلوچ به BYC اعتماد دارند زیرا برنامه‌ای دارد. بر اساس آن برنامه، مسائل واقعی که بلوچ‌ها با آن مواجه هستند، عنوان می‌شوند.”

اما ماهرنگ و دیگران می‌دانند که هدف آن‌ها باید مسائل بسیاری را در منطقه که فراتر از افراد مفقود شده است، حل کند. به گفته ماهرنگ، “علاوه بر پرونده‌های افراد مفقود شده، BYC  درباره چگونگی محرومیت بلوچ‌ها از منابع خود نیز صحبت می‌کند. ما همچنین علیه معامله  Reko Diq، که برخلاف خواست مردم بلوچ تصویب شده است، و سایر پروژه‌های مشابه، مانند پروژه Saindak، صحبت کرده‌ایم.”

نمیتوان انکار کرد کاری که این زنان انجام داده‌اند و همچنان انجام می‌دهند، الهام‌بخش بسیاری حتی نسل‌های آینده  است. در حین کار روی این داستان، با یکی از افراد فامیل آشنا شدم که دختر دوم خود را سمی نامگذاری کرده است، در حالی که فامیل دیگری اخیراً دختر خود را ماهرنگ نامگذاری کرده است. حتی اگر این افراد هیچ ارتباطی با سیاست نداشته باشند، این ژست از طرف آن‌ها گواهی بر جذابیت گسترده ای است که زنان BYC توانسته‌اند جمع‌آوری کنند.

یک روز، هنگام صبحانه، دیدم که خدمتکار بلوچ خانه من در حال تماشای سخنرانی‌های ماهرنگ در فیسبوک است. از او پرسیدم: “پس او رهبر توست؟” او در حالی که چشمانش هنوز به ویدیو چسبیده بود، پاسخ داد: “اگر ماهرنگ رهبر ما نیست، پس کیست؟”

بیشتر بخوانید:

سوموتو چیست؟