آینده روابط پاکستان و ترکیه : روابط نظامی و اقتصادی در مسیر توسعه | مقاله دیپلماتیک پاکستان
روابط پاکستان و ترکیه با وجود پتانسیل‌های فراوان، با موانعی روبرو است که بمنظور تحقق همکاری‌های بیشتر، باید برطرف شوند.
بلافاصاله پس از استقلال پاکستان در سال 1947، پاکستان و ترکیه با هم روابط دیپلماتیک برقرار کردند. در زمان استقبال از اولین سفیر ترکیه در چهارم مارس 1948 محمد علی جناح ؛قائداعظم اظهار داشت: “ترکیه همیشه در اذهان مردم پاکستان جایگاه ویژه ای داشته است و ما مردم شما را به دلیل شجاعت و شیوه ای که دولتمردان و رهبران شما به تنهایی در میان اروپا برای آزادی و حاکمیت خود مبارزه کرده اند، تحسین میکنیم.
بنابراین، می توانم به جنابعالی اطمینان دهم که مسلمانان پاکستان احساس محبت و احترام نسبت به کشور شما دارند و اکنون ترکیه و پاکستان هر دو به عنوان کشورهای آزاد، حاکم و مستقل، می توانند پیوندهای خود را برای منافع هر دوکشورتقویت کنند.” پیوند دیپلماتیک بین ترکیه و پاکستان از طریق یک سری توافقات دو جانبه، از جمله توافقنامه دوستی دائمی در سال 1951، به طور قابل توجهی تقویت شد.
هر دو کشور در سال 1955 به سازمان پیمان مرکزی( (CENTO، پیش ازپیمان بغداد پیوستند. ترکیه در طول درگیری‌های پاکستان با هند در سال‌های 1965 و 1971 از پاکستان حمایت کرد، پاکستان نیز قاطعانه از ترکیه در مسئله قبرس حمایت کرد. در دهه 1990، ترکیه و پاکستان مسیرهای متفاوتی را دنبال کردند: اسلام‌آباد بر وضعیت در حال تحول در افغانستان تمرکز داشت، در حالی که آنکارا بر تعامل با کشورهای تازه مستقل منطقه بالکان و اوراسیای بزرگتر تمرکز داشت.
دهه 2000 آنها را دوباره به هم نزدیک کرد. تصدی امور پاکستان توسط ژنرال مشرف و ظهور حزب عدالت و توسعه (AKP) در ترکیه به رهبری نخست وزیر وقت، رجب طیب اردوغان نقش مهمی در این زمینه داشت.
پس از زلزله ویرانگر سال 2005 در آزاد کشمیر، دولت اردوغان به سرعت یک بسته کمک رسانی جامع به ارزش 150 میلیون دلار به همراه لوازم ضروری به پاکستان ارائه کرد. پاکستان نیز پس از کودتای نافرجام 15 ژوئیه 2016 در ترکیه، در کنار این کشور ایستاد.
زمانی که در 6 فوریه 2023، جنوب شرقی ترکیه با زلزله‌های شدیدی لرزید که بیش از 50 هزار نفر را در ترکیه و سوریه به کام مرگ کشاند، پاکستان بلافاصله 50 نفر از پرسنل امدادی را به همراه 100 تن کالای ضروری شامل غذا و دارو اعزام کرد و یک پل هوایی برای ارسال منابع اضافی برقرار کرد.
روابط پاکستان و ترکیه: از تجارت تا همکاری نظامی در تقویت روابط دو جانبه
در سال‌های اخیر، روابط دو جانبه بین پاکستان و ترکیه به ویژه در بخش‌های اقتصادی و دفاعی، روند صعودی داشته است. ترکیه و پاکستان اقداماتی مانند چهارچوب اقتصادی استراتژیک (SEF) را آغاز کرده‌اند که هدف آن افزایش حجم تجارت و تقویت همکاری در طیف گسترده‌ای از بخش‌ها از جمله علم و فناوری، دفاع، گردشگری، آموزش و بهداشت است.
در حال حاضر، پاکستان گندم مورد نیازش را از ترکیه وارد میکند و ترکیه نیزاز برنج و منسوجات پاکستانی بهره‌مند می‌شود. این امر می‌تواند به محصولات لبنی ترکیه، لوازم خانگی ، الکترونیکی، خودروها و سایر اقلام بادوام گسترش یابد. در حال حاضر، ترکیه دومین تامین‌کننده بزرگ تسلیحات پاکستان است و 11 درصد از کل واردات تسلیحات پاکستان را تشکیل می‌دهد. در سال 2022، مجتمع هوایی پاکستان (PAC) سه هواپیمای آموزشی Super Mushahak را به نیروی هوایی ترکیه تحویل داد که نشان‌دهنده یک نقطه عطف مهم در همکاری نظامی مداوم پاک-ترک است.
در سال 2018، نیروی دریایی پاکستان یک ناوچه سوخت‌رسانی را که در همکاری با تولیدکننده برتر دفاعی ترکیه ( STM ) در کراچی ساخته شده بود، معرفی کرد. در ژوئیه 2018، نیروی دریایی پاکستان با شرکت دفاعی دولتی ترکیه (ASFAT) برای خرید چهار کشتی کلاس MILGEM قرارداد بست. علاوه بر این، در سال 2023، STM با موفقیت نوسازی دومین زیردریایی کلاس AGOSTA 90B را برای نیروی دریایی پاکستان پس از تحویل اولین زیردریایی ارتقا یافته در سال 2021، تکمیل کرد.
موانع موجود در روابط پاکستان و ترکیه
با وجود پتانسیل‌های فراوان در روابط پاکستان و ترکیه، چندین مانع وجود دارد که باید برطرف شوند: زیرساخت‌های نامناسب حمل و نقل و لجستیک بین دو کشور؛ اکتشاف بازار ناکافی، دسترسی بانکی، ساختار پیچیده تعرفه‌های وارداتی، هماهنگی استانداردها و همسو کردن محصولات صادراتی برای تشویق تجارت درون صنعتی. در عین حال، هر دو کشور باید روابط دیپلماتیک خود را با دقت هدایت کنند تا از تضعیف روابط با سایر شرکای کلیدی خودداری کنند.
پتانسیل‌های آینده روابط پاکستان و ترکیه
پتانسیل بسیار زیادی برای گسترش بیشتر در مشارکت پاک-ترک وجود دارد. ترکیه به عنوان یک دروازه قابل دسترسی به اروپا و آسیای مرکزی برای پاکستان و پاکستان نیز به عنوان یک کانال محوری به اقیانوس هند، چین و خاور دوربرای ترکیه به شمار میرود وتلاش‌های مشترک آنها می‌تواند منافع اقتصادی یکدیگر را در اروپا و آسیا به طور قابل توجهی افزایش دهد.
تقویت روابط ترکیه و پاکستان و گسترش همکاری‌های منطقه‌ای
پاکستان و ترکیه می‌توانند با همکاری یکدیگر، فرصت‌های تجاری و اقتصادی در بازار گسترده اوراسیا را توسعه دهند. این بازار می‌تواند به شمال آفریقا و جنوب چین گسترش یابد و احتمالاً شامل جنوب آسیا و خاور دور شود. ترکیه علاقه خود را برای پیوستن به گذرگاه اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) ابراز کرده است. پیوستن ترکیه به CPEC فرصتی استراتژیک برای افزایش کارایی این گذرگاه و جذب همکاری بیشتر بین‌المللی است و می‌تواند آن را به عنوان یک دروازه اقتصادی محوری بین آسیا و اروپا قرار دهد.
لزوم تقویت همکاری‌های منطقه‌ای
پاکستان و ترکیه می‌توانند با همکاری یکدیگر، نقش مهمی در توسعه بازارهای جهانی، به ویژه در منطقه اوراسیا و آسیا-آفریقا ایفا کنند. پیوستن ترکیه به گذرگاه اقتصادی چین-پاکستان، می‌تواند این منطقه را به یک مرکز اقتصادی مهم تبدیل کند. همچنین، تقویت همکاری‌های منطقه‌ای بین پاکستان، ترکیه و کشورهای آسیای مرکزی، می‌تواند به توسعه و ثبات در این منطقه کمک کند.
