مرکز منابع زنان و شتاب‌دهنده‌های دولت پنجاب، زنان را تشویق و توانمند می‌سازد تا کارآفرینی را آغاز کنند.
فرحان ریاض مدیریک موسسه شتاب‌دهنده فناوری در دانشگاه مهندسی و فناوری لاهور بنام ” TICK ” است و درکارنامه کاری خود سابقه ۱۵ فعالیت تجاری در طول 15 سال دارد. او ادعا میکند که “بیش از ۱۷۰ استارت‌آپ را در این شتاب‌دهنده پرورش داده است که منجر به ایجاد بیش از ۶۰۰ شغل و درآمد تقریباً ۲ میلیون دلاری از طریق سرمایه‌گذاری داخلی شده است.”
ریاض پس از سالها تحصیل در رشته مدیریت شتاب‌دهنده‌های کسب‌وکار در دانشگاه کوئینزلند، برای برنامه رهبری بازدیدکنندگان بین‌المللی وزارت امور خارجه ایالات متحده انتخاب شد. بعداً، او به نمایندگی از پاکستان در مجامع بین‌المللی مختلف، از جمله کنفرانس AUTM 2023 در آستین، تگزاس، شرکت کرد.
او می‌گوید شتاب‌دهنده‌ی TICK در دانشگاه مهندسی و فناوری لاهور با هدف ایجاد یک اکوسیستم نوآوری فعال است. این شتاب‌دهنده به استارت‌آپ‌های نوپا، به‌ویژه در مراحل اولیه، کمک میکند تا ایده‌های خود را به محصول یا خدمات تبدیل کنند و در بازار رقابت کنند و با ارائه خدمات مختلفی مانند مشاوره تخصصی، دسترسی به منابع مالی، شبکه‌سازی و امکانات آزمایشگاهی، از رشد و توسعه‌ی این استارت‌آپ‌ها حمایت میکند.
فرحان ریاض ، رئیس یک شتاب‌دهنده فناوری در دانشگاه پنجاب .
مدیر شتاب‌دهنده‌ی TICK، خبر خوشی را اعلام کرد: دو استارت‌آپ که در این شتاب‌دهنده شکل گرفته‌اند، موفق شده‌اند سرمایه‌گذاری قابل توجهی از سرمایه‌گذاران ریسک پذیر داخلی جذب کنند. ریاض در مصاحبه با روزنامه‌ی ” News on Sunday” تاکید کرد که موفقیت یک استارت‌آپ تنها به بودجه و مسائل مالی نیست ، بلکه به وجود یک اکوسیستم حمایتی قوی نیز وابسته است. او افزود: “شتاب‌دهنده‌ی TICK با ارائه خدمات مختلفی مانند مشاوره تخصصی، دسترسی به منابع مالی، شبکه‌سازی و امکانات آزمایشگاهی، به استارت‌آپ‌ها کمک میکند تا ایده‌های خود را به محصول یا خدمات تبدیل کنند و در بازار رقابت کنند.”
در حال حاضر، شهرلاهور میزبان تعداد زیادی شتاب‌دهنده دولتی و خصوصی است. دانشگاه‌های دولتی مانند دانشگاه مهندسی و فناوری لاهور (UET) و دانشگاه پنجاب (PU) مراکز نوآوری مخصوص به خود را دارند. نهادهای خصوصی مانند Plan9 و PlanX نیز به فعالیت خود ادامه می‌دهند. این مراکز در مجموع از صدها استارت‌آپ حمایت کرده‌اند و در ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی نقش داشته‌اند.
شتاب‌دهنده دانشگاه مهندسی و فناوری لاهور توسط CAREC به عنوان چهارمین شتاب‌دهنده برتر پاکستان و سیزدهمین شتاب‌دهنده برتر آسیا شناخته شده است. دانشگاه پنجاب و سایر دانشگاه‌ها نیز به طور مشابه کارآفرینی را ترویج می‌دهند.
پ.ن: CAREC مخفف عبارت Central Asia Regional Economic Cooperation است که به معنای همکاری‌های اقتصادی منطقه‌ای آسیای مرکزی ترجمه می‌شود. CAREC Program یک همکاری بین ۱۱ کشور و شرکای توسعه‌ای است که با هدف ترویج توسعه از طریق همکاری، رشد اقتصادی شتاب‌یافته و کاهش فقر فعالیت میکند. این برنامه توسط بانک توسعه آسیایی (ADB) مدیریت می‌شود.
بنابراین، زمانی که گفته می‌شود شتاب‌دهنده‌ی دانشگاه مهندسی و فناوری لاهور توسط CAREC به عنوان چهارمین شتاب‌دهنده‌ی برتر پاکستان و سیزدهمین شتاب‌دهنده‌ی برتر آسیا شناخته شده است، به این معناست که این شتاب‌دهنده توسط یک سازمان منطقه‌ای معتبر به عنوان یکی از بهترین مراکز رشد در سطح منطقه شناخته شده است.)
به عقیده ریاض، توسعه شتاب‌دهنده‌ها، به‌ویژه در شهرهای درجه دو، و تامین بودجه اولیه می‌تواند چالش‌های پیش روی استارت‌آپ‌ها در دسترسی به منابع و مشاوره را برطرف کند.
بسیاری از دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشگاه‌ها به دنبال یافتن شغل هستند و شتاب‌دهنده‌ها آنها را به سمت ایجاد شغل سوق می‌دهند. این امر “نیازمند ایده‌های منحصر به فرد، قابل اجرا و پایدار است.”
او تلاش‌های دولت در جهت ترویج فرهنگ استارت‌آپی را می‌ستاید. وی به ویژه از ابتکاراتی مانند “مرکز ملی نوآوری” و “جایزه ملی نوآوری نخست‌وزیر” یاد میکند،اما
پروفسور دکتر سانیا زهرا ملک، مدیر مرکز کسب‌وکار دانشگاه پنجاب
دانشگاه پنجاب در پرورش استارت‌آپ‌های موفق پیشرو است:
پروفسور دکتر سانیا زهرا ملک، مدیر مرکز رشد کسب‌وکار دانشگاه پنجاب، می‌گوید که در سه سال گذشته، این مرکز ۵۰ استارت‌آپ را پشتیبانی کرده است. به گفته وی، ۱۰ درصد از این استارت‌آپ‌ها با موفقیت به درآمدزایی دست یافته‌اند که در بخش‌های مختلفی از جمله فناوری و کسب‌وکارهای اجتماعی فعالیت می‌کنند و مدل‌های کسب‌وکار پایدار را نشان داده‌اند.
یکی از موفقیت‌های اخیر دانشگاه پنجاب، کسب عنوان برنده صندوق بذر ایده‌های Ignite توسط یکی از استارت‌آپ‌های این مرکز است که از بودجه اولیه و راهنمایی کارشناسان بهره‌مند شده است.
پ.ن: ( Ignite: به معنای مشتعل کردن، شعله‌ور کردن است و ایگنایت یک شرکت غیرانتفاعی است که تحت مالکیت دولت پاکستان بوده و توسط وزارت فناوری اطلاعات و ارتباطات این کشور اداره می‌شود. هدف اصلی ایگنایت، ترویج نوآوری و کارآفرینی، به ویژه در حوزه فناوری در پاکستان است.)
دکتر ملک، دارای مدرک دکترای مدیریت کسب وکار از دانشگاه گلاسکو، بر لزوم ادغام کارآفرینی در برنامه‌های درسی تاکید میکند. او می‌گوید: “دانشگاه‌ها باید فراتر از مدارک سنتی خود حرکت کنند و تفکر کارآفرینی را در دانشجویان تقویت کنند.” وی می‌افزاید که اکثر دانشجویان فارغ‌التحصیل به دنبال یافتن شغل هستند، در حالی که شتاب‌دهنده‌ها آنها را به سمت ایجاد شغل سوق می‌دهند. این امر “نیازمند ایده‌های منحصر به فرد، قابل اجرا و پایدار است.”
دکتر ملک می‌افزاید: “در حال حاضر ما با کمبود منابع مواجه نیستیم بلکه با کمبود عزم و ایده مواجه هستیم. بسیاری از متقاضیان راه اندازی استارت‌آپ بیش از حد بر روی بودجه اولیه تمرکز می‌کنند در حالی که هیچ استراتژی برای رشد و پایداری پروژه‌های خود ندارند.”
وی با رد این تصور رایج که کمبود منابع وجود دارد، می‌گوید: “واقعیت این است که بودجه‌های زیادی از سوی وزارت آموزش عالی و همچنین برنامه نخست‌وزیر در دسترس است. علاوه بر این، مرکز رشد دانشگاه پنجاب با شرکای صنعتی همکاری میکند تا از استارت‌آپ‌های خود حمایت کند، که نشان‌دهنده آینده‌ای امیدوارکننده برای مشارکت بخش عمومی است.”
مرکز منابع زنان و شتاب‌دهنده‌ها: تقویت کارآفرینی زنان
مرکز منابع زنان و شتاب‌دهنده‌های دولت پنجاب، زنان پاکستانی را تشویق به راه اندازی کسب و کارشخصی میکند و آنها را دراین مسیر توانمند می‌سازد تا کارآفرینی را آغاز کنند. سُهَیب ظفر، مدیر پروژه در WRCI ، می‌گوید که این مرکز تاکنون ۲۲۵ زن کارآفرین را آموزش داده است که از این تعداد، ۷۸ درصد موفق شده اند کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند .
پ.ن:مرکز منابع زنان و شتاب‌دهنده‌ها (WRCI) مخفف عبارت انگلیسی “Women Resource Center & Incubators” است که این مرکز به عنوان یک سازمان دولتی به زنان کمک میکند تا کسب‌وکار خود را راه‌اندازی کنند.)
WRCI خدمات مشاوره، مشاوره مالی و امکانات اداری زیادی را ارائه می‌دهد با این حال، محدودیت‌های بودجه‌ای و تورم موانع رایجی بر سر راهشان هستند. بسیاری از شرکت‌کنندگان در تعیین قیمت محصولات یا خدمات خود با مشکل مواجه هستند. ظفر خاطرنشان میکند: “تأخیر در تأمین بودجه، توانایی ما را در ارائه پشتیبانی مداوم ، مختل میکند.”
علی‌رغم چالش‌های پیش روی زنان کارآفرینان ، WRCI همچنان به گسترش شبکه خود و ایجاد فرصت‌های همکاری برای زنان کارآفرین ادامه می‌دهد. این شبکه با برگزاری رویدادهای آموزشی، نمایشگاه‌ها و نشست‌های تخصصی، به زنان کمک میکند تا با یکدیگر ارتباط برقرار کرده و از تجربیات یکدیگر بهره‌مند شوند. به این ترتیب، WRCI به طور غیرمستقیم به ارتقای جایگاه زنان در اقتصاد و کاهش نابرابری جنسیتی کمک میکند.کارشناسانی مانند ریاض و دکتر ملک معتقدند که مداخلات در سطح سیاست‌گذاری و مشارکت بخش عمومی و خصوصی می‌تواند تحول‌آفرین باشد. گسترش مراکز رشد، تأمین سرمایه اولیه برای آنها و ادغام کارآفرینی در برنامه‌های دانشگاهی می‌تواند مسائل کلیدی را برطرف کند و برای گسترش فرهنگ استارت‌آپی، باید از رسانه‌های اجتماعی و سایر پلتفرم‌های عمومی بهره گرفت.
