ماجرا با کشتار وحشتناک ۲۶ گردشگر در یک ایستگاه تپه‌ای در کشمیر تحت اشغال هند آغاز شد. هند، پاکستان را مسئول این حمله دانست، اتهامی که اسلام‌آباد آن را رد میکند. از آن زمان، اسلام‌آباد خواستار یک تحقیق مستقل بین‌المللی در مورد این کشتار شده است. با این حال، در شب ۱۶-۱۷ اردیبهشت (۶-۷ مه)، دهلی نو پا را فراتر گذاشت و حملات هوایی متعددی را علیه پاکستان ترتیب داد که منجر به تلفات غیرنظامی شد.
سپس هر دو طرف در طول هفته به تبادل موشک پرداختند. در نهایت، مداخله آمریکا لازم شد تا هر دو طرف اسلحه‌های خود را زمین بگذارند.
شنبه، زمانی که تنش‌ها بین دو کشور به اوج خود رسید، دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا اعلام کرد که آتش‌بسی میان هند و پاکستان برقرار شده است. با این حال، همانطور که یکی از نشریات پاکستان می‌گوید: “در حالی که دوستان خارجی قطعاً می‌توانند به ایجاد یک فضای مساعد کمک کنند، این اسلام‌آباد و دهلی نو هستند که باید خودشان برای تضمین صلح، این بار سنگین را به دوش بکشند.”
در ادامه روزشمار چگونگی شکل‌گیری آخرین درگیری را گزارش نموده ایم:
۲ اردیبهشت (22 آوریل):
افراد مسلح دست‌کم ۲۶ گردشگر را در اقامتگاه پهلگام در کشمیر تحت کنترل هند به ضرب گلوله کشتند. دست‌کم ۱۷ نفر دیگر نیز زخمی شدند. گروهی به نام مقاومت کشمیر، که هند پاکستان را به حمایت از آن متهم میکند، مسئولیت این حمله را بر عهده گرفت.
۳ اردیبهشت (23 آوریل):
وزارت امور خارجه پاکستان با انتشار بیانیه‌ای، نگرانی خود را از جان باختن گردشگران در این حمله ابراز کرد. در پی این حمله، هند در اقدامی سریع، پیمان آب‌های سند با پاکستان را فوراً به حالت تعلیق درآورد. گذرگاه مرزی آتاری بسته شد و پاکستانی‌های مقیم هند که تحت طرح معافیت ویزای سارک (SVES) بودند،ملزم شدند در عرض ۴۸ ساعت خاک این کشور را ترک کنند، در حالی که سایرین می‌توانستند تا ۱۱ اردیبهشت (اول مه) بازگردند.
پرسنل دفاعی کمیسیون عالی پاکستان در هند عنصر نامطلوب اعلام شده و یک هفته فرصت یافتند تا این کشور را ترک کنند. همچنین قرار شد تعداد کارکنان کمیسیون‌های عالی نیز کاهش یابد.
در همین حال، دانشجویان اهل کشمیر تحت اشغال گزارش‌هایی از آزار و اذیت و ارعاب در شهرهای دیگر دادند.
۴ اردیبهشت (24 آوریل) :
پاکستان در پاسخ خود، هرگونه تلاش برای جلوگیری یا تغییر مسیر جریان آب طبق پیمان آب‌های سند را “اقدام جنگی” خواند.
اسلام‌آباد در یک سری تصمیمات، تجارت با هند را به حالت تعلیق درآورد و حریم هوایی خود را به روی آن کشور بست.
همچنین از بسته شدن مرز واگه خبر داد و به کسانی که از مرز عبور کرده بودند دستور داد تا ۳۰ آوریل (۱۰ اردیبهشت) بازگردند. تمام ویزاهای صادر شده برای شهروندان هندی تحت طرح معافیت ویزای سارک (SVES) به جز زائران مذهبی سیک، فوراً باطل اعلام شد.
به شهروندان هندی که در آن زمان تحت این طرح، در پاکستان حضور داشتند نیز دستور داده شد ظرف ۴۸ ساعت این کشور را ترک کنند.
علاوه بر این، پاکستان مشاوران دفاعی، دریایی و هوایی هند در اسلام‌آباد را نیز عنصر نامطلوب اعلام کرد.
به آن‌ها دستور داده شد فوراً و حداکثر تا ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۳۰ آوریل ۲۰۲۵) این کشور را ترک کنند. این پست‌ها در کمیسیون عالی هند ملغی اعلام شدند. همچنین به کارکنان پشتیبانی این مشاوران دستور داده شد به هند بازگردند. قرار شد تعداد دیپلمات‌ها و کارکنان کمیسیون عالی هند در اسلام‌آباد از ۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۴ (۳۰ آوریل ۲۰۲۵) به ۳۰ نفر کاهش یابد.
در همین حال، وزارت امور خارجه هند اعلام کرد که تمامی شهروندان پاکستانی در هند باید تا ۹ اردیبهشت (۲۹ آوریل) این کشور را ترک کنند.
هند گذرگاه اصلی مرزی را بست و سعد احمد وریچ، دیپلمات ارشد پاکستانی در دهلی نو را احضار کرد. دولت تحت رهبری مودی همچنین حساب کاربری X دولت پاکستان را در این کشور مسدود کرد.
۵ اردیبهشت (25 آوریل) :
نیروهای هندی و پاکستانی شبانه در امتداد خط کنترل (LoC) در کشمیر به تبادل آتش پرداختند. سید اشفق گیلانی، یکی از مقامات دولتی در کشمیر آزاد، به خبرگزاری فرانسه (AFP) گفت که هیچ تیراندازی به سوی غیرنظامیان صورت نگرفته است.
۶ اردیبهشت (26 آوریل) :
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، گفت: “پاکستان آماده‌ی شرکت در هرگونه تحقیقات بی‌طرفانه، شفاف و معتبر (در مورد حمله پهلگام) است.
” او همچنین در مورد مسئله منابع آبی موضعی قاطع اتخاذ کرد و بر تداوم جریان آب طبق پیمان آب‌های سند به عنوان خط قرمز تأکید کرد. او گفت: “آب، جزء منافع حیاتی ملی پاکستان و خط قرمز زندگی ماست. هرگونه تلاش برای توقف، کاهش یا انحراف جریان آب متعلق به پاکستان طبق پیمان رود سند، با تمام قوا و قدرت پاسخ داده خواهد شد.”
۸ اردیبهشت (28 آوریل) :
پاکستان و هند به تبادل آتش در امتداد خط کنترل ادامه دادند و هر یک دیگری را به تحریک متهم می‌کرد.
از سوی دیگر، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، گفت که پاکستان برای هرگونه تجاوز هند آماده است.او افزود که پاکستان در حالت آماده‌باش کامل است و تنها در صورتی از زرادخانه هسته‌ای خود استفاده خواهد کرد که “تهدیدی مستقیم برای موجودیت ما وجود داشته باشد.”
در این تاریخ، دولت هند ۱۶ کانال یوتیوب پاکستانی را به توصیه وزارت کشور خود مسدود کرد.
۹ اردیبهشت (29 آوریل):
عطاالله تارر، وزیر اطلاعات پاکستان، گفت که پاکستان گزارش‌های “اطلاعاتی معتبر” دارد که نشان می‌دهد هند قصد دارد ظرف ۲۴ تا ۳۶ ساعت آینده اقدام نظامی علیه پاکستان انجام دهد.
در جلسه سنا در همان روز، اسحاق دار، وزیر امور خارجه پاکستان، گفت که پاکستان به هند حمله نخواهد کرد، اما حق تلافی را برای خود محفوظ می‌داند.
در هند، نارندرا مودی، نخست‌وزیر این کشور، به ارتش خود “آزادی عمل” برای پاسخ دادن به حمله پهلگام داد.
۱۰ اردیبهشت (30 آوریل) :
به گزارش خبرگزاری دولتی پاکستان (APP)، نیروهای امنیتی پاکستان به نقض آتش‌بس غیرموجه هند در امتداد خط کنترل، “پاسخی قاطع” دادند و پس از تجاوز دیرهنگام در شب ۹-۱۰ اردیبهشت، یک پاسگاه بازرسی هند را منهدم کردند.
منابع به خبرگزاری APP گفتند که در این حملات تلافی‌جویانه چندین سنگر، از جمله پاسگاه چاکپوترا در کشمیر تحت کنترل هند، تخریب شده است.
به طور جداگانه، رسانه‌های دولتی نیز گزارش دادند که “واکنش به موقع و سریع” نیروی هوایی پاکستان (PAF) چهار جت رافال هندی را مجبور به عقب‌نشینی کرده است.
پاکستان همچنین به طور موقت حریم هوایی خود بر فراز گلگت-بلتستان را بست، در حالی که هند حریم هوایی خود را به روی تمام هواپیماهای ثبت شده در پاکستان یا هواپیماهایی که متعلق به خطوط هوایی یا اپراتورهای پاکستانی هستند یا توسط آن‌ها اداره می‌شوند، از جمله هواپیماهای نظامی، بست.
۱۱ اردیبهشت (1 می ) :
ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان، هشدار داد که هرگونه “ماجراجویی” از سوی هند با پاسخی سریع و قاطع روبرو خواهد شد.
به نقل از روابط عمومی ارتش پاکستان، او گفت: “هیچ ابهامی نباید وجود داشته باشد: هرگونه اقدام نظامی نسنجیده از سوی هند با پاسخی سریع، قاطع و کوبنده مواجه خواهد شد. در حالی که پاکستان به صلح منطقه‌ای متعهد است، آمادگی و عزم ما برای حفاظت از منافع ملی پابرجاست.”
در همین روز، مقامات به دلیل وضعیت امنیتی، از ورود گردشگران به دره نیلم و سایر مناطق حساس نزدیک خط کنترل جلوگیری کردند. همچنین دستور داده شد تمام مدارس دینی در این منطقه به مدت ۱۰ روز تعطیل بمانند، در حالی که صاحبان هتل‌ها، مهمان‌پذیرها، رستوران‌ها و سالن‌های عروسی متعهد شده‌اند در صورت حمله هند، تأسیسات خود را در اختیار ارتش قرار دهند.
پاکستان همچنین اعلام کرد که بخش‌های خاصی از حریم هوایی بر فراز دو شهر بزرگ این کشور یعنی کراچی و لاهور، در طول ماه مه، روزانه به مدت هشت ساعت بسته خواهد ماند.
۱۲ اردیبهشت (2 می ) :
دولت هند دسترسی کاربران در این کشور به کانال رسمی یوتیوب شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان را مسدود کرد. به گفته این دولت، این اقدام بخشی از سرکوب گسترده‌تر محتوای دیجیتال پاکستانی است.
به طور جداگانه، هند از سازمان‌های چندجانبه جهانی، از جمله صندوق بین‌المللی پول (IMF)، خواست تا وجوه و وام‌های ارائه شده به پاکستان را بازبینی کنند، زیرا دهلی نو به دنبال “به انزوا کشاندن دیپلماتیک کشور همسایه” بود.
۱۳ اردیبهشت (3 می ) :
پاکستان یک پرتاب آموزشی موفقیت‌آمیز از سامانه تسلیحاتی ابدالی، یک موشک زمین به زمین با برد ۴۵۰ کیلومتر، انجام داد.
به گزارش آسوشیتدپرس، این موشک‌ها به سمت منطقه مرزی با هند شلیک نشدند؛ آن‌ها معمولاً به دریای عرب یا صحراهای استان بلوچستان در جنوب غربی این کشور شلیک می‌شوند.
آسوشیتدپرس افزود که هند تبادل تمامی نامه‌ها از پاکستان از طریق هوایی و زمینی را به حالت تعلیق درآورد و واردات مستقیم و غیرمستقیم کالا از این کشور همسایه را ممنوع کرد. همچنین ورود کشتی‌های دارای پرچم پاکستان به بنادر خود را ممنوع و تردد کشتی‌های دارای پرچم هند به بنادر پاکستان را قدغن کرد.
۱۶-۱۷ اردیبهشت ( 6-7 می ) :
هند عملیات سندور را آغاز کرد و در ساعات پایانی شب، حملات موشکی به شش سایت پاکستانی انجام داد، از جمله مسجد سبحان در احمدپور شرقیِ بهاولپور، مسجد بلال در مظفرآباد، مسجد عباس در کوتلی، مسجد اومالکورا در مریدکه، روستای کوتکی لوهارا در منطقه سیالکوت و شکرگره. نیروهای هندی همچنین نیروگاه برق آبی نیلم-جهلم را گلوله‌باران کردند.
پاکستان پنج جت هندی، از جمله سه هواپیمای رافال را سرنگون کرد. گزارش‌ها حاکی از هشت کشته غیرنظامی، ۳۵ زخمی و یک مفقود بود.
متعاقباً، کمیته امنیت ملی به نیروهای مسلح این کشور اجازه داد تا در “زمان و به روش” دلخواه خود به تجاوزات هند پاسخ دهند، در حالی که تیراندازی‌های بی‌دلیل و نقض آتش‌بس توسط نیروهای هندی در خط کنترل ادامه داشت.
در همین حال، ۲۱ فرودگاه در مناطق شمالی و شمال غربی هند تا ۲۰ اردیبهشت (۱۰ مه) بسته شدند.
۱۸ اردیبهشت (8 می ) :
مدیرکل روابط عمومی ارتش پاکستان (DG ISPR) اعلام کرد که پهپادهای هندی در مناطق زیر خنثی شده‌اند: لاهور، اتک، گوجرانواله، چکوال، راولپندی، بهاولپور، میانو، چهور و نزدیک کراچی. به گفته سخنگوی ارتش، در این “اقدام تحریک آمیز” از سوی هند، چهار سرباز زخمی شدند و حدود ۳۰ پهپاد توسط پاکستان خنثی شد.
از سوی دیگر، دولت هند مدعی شد که در پی تشدید خشونت‌ها و تبدیل شدن آن به گلوله باران توپخانه‌ای پس از حملات هند، ۱۳ غیرنظامی بر اثر شلیک پاکستان در “نقض آتش‌بس” در امتداد مرز کشته شده‌اند.
سازمان ملل بار دیگر خواستار “حداکثر خویشتنداری” شد. کشورهای سراسر جهان گفتگو با رهبران هر دو کشور را آغاز کردند و ضمن ابراز “نگرانی عمیق” در مورد این موضوع، هر دو کشور را به “خویشتنداری” تشویق کردند. پروازها در فرودگاه‌های کراچی، اسلام‌آباد، سیالکوت و لاهور به حالت تعلیق درآمد. در دهلی، ۹۰ پرواز لغو شد.
19 اردیبهشت (9 می ) :
مدیرکل روابط عمومی ارتش پاکستان (DG ISPR) اعلام کرد که پاکستان ۷۷ پهپاد اسرائیلی ارسالی از سوی هند را خنثی کرده است. او در یک کنفرانس خبری گفت: “ما تک تک آن‌ها را از کار می‌اندازیم. هیچ‌کدام از آن‌ها نتوانسته‌اند به هند بازگردند و هیچ‌کدام هم نخواهند توانست.”
او در ادامه اظهار داشت: “اگر شما اینقدر مشتاق شلیک پاکستان به سوی خود هستید، ما خواسته‌ی شما را در زمان، مکان و با روش دلخواه خودمان برآورده خواهیم کرد.” او افزود که در حملات هند، ۳۳ نفر کشته و ۷۶ نفر زخمی شده‌اند.
از سوی دیگر، پاکستان هشت مسابقه باقی‌مانده از لیگ برتر پاکستان (PSL) فصل ۱۰ را به تعویق انداخت، در حالی که لیگ برتر هند (IPL) ۲۰۲۵ به مدت یک هفته به حالت تعلیق درآمد.
۲۰ اردیبهشت (10 می ) :
هند پایگاه‌های هوایی نورخان (چکلاله، راولپندی)، مرید (چکوال) و رفیقی (شورکوت در منطقه جهنگ) نیروی هوایی پاکستان را هدف قرار داد، اما اکثر آن‌ها توسط سامانه‌های دفاع هوایی پاکستان رهگیری شدند. اندکی پس از آن، سازمان فرودگاه‌های پاکستان از بسته شدن حریم هوایی این کشور تا ظهر خبر داد.
در ساعات اولیه‌ی روز، پاکستان عملیات بنیان‌المرصوص را آغاز کرد.
ارتش این کشور در پاسخ به تجاوزات هند، یک سایت ذخیره‌سازی موشک‌های براهموس در منطقه بیاس هند و پایگاه هوایی اودهامپور در کشمیر تحت اشغال هند را به عنوان بخشی از عملیات تلافی‌جویانه خود منهدم کرد. به گزارش رسانه‌های دولتی و منابع امنیتی پاکستان، این کشور اهداف زیر را مورد اصابت قرار داد:
- شبکه برق هند
- مرکز آموزش اطلاعات نظامی هند در راجوریِ کشمیر تحت اشغال
- ستاد تیپ کی‌جی تاپ
- انبار تدارکات صحرایی اوری
- فرودگاه‌های آدَمپور، اودهامپور، پتانکوت، سورَتگره، سیرسا، باتیندا و هَلوارا، و همچنین پایگاه هوایی اَکنور
- سامانه اس-۴۰۰ در آدَمپور
- سایت ذخیره‌سازی براهموس در بیاس
- مواضع توپخانه در دِهرانگیاری، مانکوتِ کشمیر تحت اشغال
- پست‌های هندی مستقیماً روبروی بخش فوکلین
- پست رابتانوالی، مجتمع پست جزیره، کافر مهری، شاهپار ۳ و غدار تاپ در سراسر خط کنترل
در بحبوحه حملات متقابل، گفتگوها در پشت پرده ادامه داشت. حوالی ساعت ۵ بعد از ظهر، رئیس جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، اعلام کرد که هند و پاکستان بر سر آتش‌بس کامل و فوری توافق کرده‌اند. این موضوع توسط هر دو کشور همسایه نیز تأیید شد.
ترافیک هوایی در سراسر پاکستان اواخر همان شب از سر گرفته شد.
۲۱ اردیبهشت (11 می ) :
مدیرکل روابط عمومی ارتش پاکستان، سرلشکر احمد شریف چودری، در یک کنفرانس مطبوعاتی، به کسانی که در تجاوزات هند به شهادت رسیدند و خانواده‌هایشان ادای احترام کرد و برای شفای عاجل مجروحان دعا کرد.
او تأیید کرد که پاکستان ۲۶ هدف هندی، از جمله پایگاه‌های نیروی هوایی و هوانوردی آن‌ها در سورَتگره، سیرسا، آدَمپور، بوج، نالیا، باتیندا، بارنالا، هَلوارا، آوانتیپورا، سرینگر، جامو، مامون، آمبالا، اودهامپور و پتانکوت را مورد اصابت قرار داده است که همگی خسارات عمده‌ای متحمل شده‌اند. او همچنین افزود که تأسیسات براهموس که موشک‌هایی را به پاکستان شلیک کرده و غیرنظامیان بی‌گناه را به قتل رسانده بودند، نیز منهدم شده‌اند.
او افزود که پاکستان “هرگز درخواست آتش‌بس نکرده است” و تأکید کرد که مسئله کشمیر همچنان محور اصلی مناقشه بین پاکستان و هند باقی می‌ماند. سخنگوی ارتش همچنین تأیید کرد که هیچ نقض آتش‌بسی از سوی پاکستان صورت نگرفته است، اما متعهد شد که “در صورت هرگونه تجاوز” پاسخ خواهد داد.
شهباز شریف، نخست‌وزیر پاکستان، روزی به نام “یوم شکر” را به مناسبت پاسخ شایسته پاکستان به تجاوزات هند و موفقیت عملیات بنیان‌المرصوص اعلام کرد.
۲۲ اردیبهشت ( ۱۲ می):
با وساطت آمریکا، یکی از شکننده ترین آتش بس های تاریخ شبه قاره میان هند و پاکستان اعلام شد.
