گلزار امام و ارتش ملی بلوچ

روابط عمومی ارتش پاکستان (ISPR) با پایان دادن به ماه‌ ها گمانه‌زنی‌ در مورد محل اختفای گلزار امام، فرمانده جدایی‌طلب بلوچ، روز جمعه مورخ ۱۸ فروردین، دستگیری وی را اعلام کرد و آن را یک دستاورد بزرگ ضد تروریسم علیه شورشیان جدایی‌طلب در این استان ناآرام توصیف کرد.

شاخه رسانه ‌ای ارتش در بیانیه ‌ای اعلام کرد: «گلزار امام با نام مستعار شامبی پس از یک عملیات ابتکاری، و یک برنامه ریزی پیچیده و بسیار دقیق بعد از ماه‌ ها صرف زمان در نقاط مختلف جغرافیایی انجام و دستگیر شد.

اما در این بیانیه محل دستگیری گلزار امام فاش نگردیده است.

از اواسط شهریور ماه، گزارش هایی مبنی بر دستگیری گلزار امام در محافل اطلاعاتی و عملیاتی بلوچ منتشر شد.

دو ماه بعد، ارتش ملی گرای بلوچ از طریق کانال رسمی خود “باسک” ادعا نمود که امام دستگیر شده است و مدعی شده بود که او در بازداشت سازمان های اطلاعاتی پاکستان است. این گروه در بیانیه خود، مکان، زمان و نحوه دستگیری گلزار امام را فاش نکرد.

تا روز جمعه ۱۸ فروردین ، نهادهای امنیتی پاکستان رسماً دستگیری وی را تایید و یا تکذیب نکرده بودند، اما مقامات امنیتی در گفت‌وگوهای غیرقابل ضبط اذعان داشتند که امام دستگیر شده است و اطلاعات به دست آمده از او در سرکوب گروه ‌های جدایی‌طلب در بلوچستان بلاخص منطقه ی مکران کمک شایانی نموده است.

گلزار امام کیست؟

گلزار امام که اهل منطقه پنجگور در بلوچستان است، در سال ۲۰۰۲ از طریق سازمان دانشجویان بلوچ (BSO) به فعالیت های سیاسی دانشجویی مشغول شد.

گزار امام در حدود سال ۲۰۰۶ به ریاست سازمان دانشجویان بلوچ منطقه پنجگور منصوب شد. الله نظر بلوچ و بشیر زیب، که در حال حاضر رهبری این منطقه را بر عهده دارند، دو گروه اصلی جدایی طلب دیگر یعنی جبهه آزادیبخش بلوچ (BLF) و ارتش آزادیبخش بلوچ را سامان دهی نموده اند که  در دوران دانشجویی خود از هم رزمان گلزار امام بوده اند.

هنگامی که سرکوب علیه  یکی از شاخه های اصلی سازمان دانشجویان بلوچ به نام BSO-Azad آغاز شد، گلزار امام مخفی شد و به ارتش جمهوری خواه بلوچ (BRA) پیوست.

ارتش جمهوری خواه بلوچ،  یک گروه جدایی طلب ممنوع الفعالیت است که رهبری آن برعهده  براهومداغ بوگتی میباشد.

به گفته فعالان سیاسی و خبرنگاران از پنجگور، گلزار امام خیلی سریع به فرماندهی عملیاتی این گروه رسید.

بین سال‌های ۲۰۱۶ تا ۲۰۱۸، سه گروه اصلی جدایی ‌طلب بلوچ یعنی ارتش آزادی ‌بخش بلوچ (BLA) به رهبری هیبر مری، ارتش جمهوری‌ خواه بلوچ (BRA) به رهبری برمداغ بگتی و ارتش متحد بلوچ (UBA) به  رهبری مهران ماری – دچار اختلافات درونی شده و هر کدام سیاست های متفاوتی را دنبال نمودند.

فهد نبیل، تحلیلگر امنیتی در Geopolitical Insights یک موسسه  تحقیقاتی مستقر در اسلام آباد ، در این خصوص میگوید: «تجزیه و اختلاف در این گروه‌ ها از زمانی آغاز شد که فرماندهان میدانی آنها که از طبقات متوسط رو به پایین جامعه بلوچ بودند،  سران گروه‌ ها را که از سران قبایل سنتی بلوچ هستند که در اروپا در تبعید زندگی مرفهانه ای دارند، به چالش کشیدند.

فهد نبیل که تحقیقات گسترده ای در مورد شورشیان و جدایی طلبان بلوچ انجام داده است، میگوید: «برومداغ بوگتی که در سوئیس مستقر است تلاش می کرد تا کنترل بیشتری بر امور کلی ارتش جمهوری خواه بلوچ (BRA )اعمال کند، در حالی که  گلزار امام، که فرماندهی عملیاتی گروه را مدیریت می کرد، به شدت با این نوع کنترل بوگتی مخالف بود.

به گفته آقای نبیل، یکی دیگر از دلایل اختلافات بین گلزار امام و بوگتی این واقعیت بود که بوگتی معتقد بود باید با مقامات پاکستانی مذاکره نماید و گلزار امام مخالف هر گونه مذاکره بود.

در اکتبر ۲۰۱۸، ارتش جمهوری خواه بلوچ  (BRA) بیانیه ‌ای صادر کرد و اعلام نمود: گلزار امام  به دلیل دخالت های بی مورد،اخاذی و قتل ‌های غیرقانونی از این گروه اخراج شده است.

از آن زمان به بعد، BRA به دو دسته تقسیم شد. طبق گزارش ها، گلزار امام کنترل بیشتری بر این گروه در منطقه مکران و برخی دیگر از مناطق شهری بلوچستان داشت، در حالی که جناح وفادار به براهومداغ بوگتی، در دره بوگتی و نواحی همجوار آن فعالیت می نمودند.

آقای نبیل همچنان معتقد است : «در ارتش آزادی بخش بلوچ ( BLA) نیز اسلم آچو و بشیر زیب که فرماندهان عملیاتی این گروه بودند علیه هیربییر ماری شورش کردند و جناح ویژه خود را تشکیل دادند.

تشکیل ارتش ملی بلوچ  (BNA)

در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۲، گلزار امام و سرفراز بنگلزی، یکی از فرماندهان میدانی ارتش متحد بلوچ (UBA) – یک گروه جدایی‌طلب دیگر – جناح ‌های خود را ادغام کردند تا ارتش ملی بلوچ (BNA) یک گروه جدید را تشکیل دهند.

تقریباً ۹ روز پس از تشکیل، BNA، این گروه  حضور خود را در کشور پاکستان پس از قبول مسئولیت حمله در یک بازار شلوغ در منطقه انارکلی لاهور در ۲۰ ژانویه سال  ۲۰۲۲ نشان داد.

حداقل سه نفر در این حمله کشته و ده ها نفر زخمی شدند. .

برادر گلزار امام به نام  نصیر امام، در درگیری با نیروهای امنیتی پاکستان در ماه فوریه ی سال گذشته در منطقه ی پنچگو کشته شد.

پیامدهای دستگیری گلزار امام:

کارشناسان و مقامات امنیتی دستگیری گلزار امام را یک دستاورد بزرگ برای نهادهای اطلاعاتی و نظامی کشور پاکستان دانسته اند. در بیانیه روز جمعه روابط عمومی ارتش پاکستان آمده است: «دستگیری امام ضربه ای جدی به ارتش ملی بلوچ و سایر گروه های شبه نظامی است که تلاش می کنند صلحی که در بلوچستان به سختی به دست آمده را بی ثبات کنند.

این بیانیه افزود که دستگیری یک رهبر شبه نظامی با چنین جایگاهی نشان دهنده «توانایی و عزم سازمان های مجری قانون برای ریشه کن کردن تهدید تروریسم بوده ونیز  گویای موفقیت هایی است که از طریق فداکاری بزرگ قهرمانان گمنام به دست آمده است».

عبدالبسیت، محقق دانشکده مطالعات بین ‌المللی اس راجراتنام مستقر در سنگاپور، معتقد است :گلزار امام بدون شک یکی از سه فرمانده تأثیرگذار شورش‌ های جدایی ‌طلب بلوچ در کنار بشیر زیب و الله نظر است .

عبدالبسیت معتقد است: «دستگیری گلزار امام یک دستاورد بزرگ در سطح تاکتیکی برای آژانس‌های امنیتی پاکستان است که می‌تواند به آنها کمک کند تا با کمک اطلاعات دریافتی از وی از طریق بازجویی، شبکه آژانس امنیت ملی در بلوچستان را خنثی کنند».

شواهد و تحلیل کارشناسان نشان میدهد، ارتش ملی بلوچ با مشکلات داخلی فراوانی روبرو شده است.

در ماه اکتبر، BNA اعلام کرد که اعضای این گروه،  آقای رزاق بلوچ با نام مستعار پولین و حمید بلوچ با نام مستعار میر جان، پس از کشتن بابر یوسف یکی فرماندهان منطقه ‌ای گروه و ربودن یک رهبر دیگر به نام زرومبش، متواری شده اند.

ماه گذشته، ارتش ملی بلوچ از برکناری یکی از رهبران کلیدی خود به نام  انور با نام مستعار چاکر، که ظاهراً گروه را رها کرده بود، خبر داد. همچنین از دیگر گروه های جدایی طلب خواسته است که به او پناه ندهند.

یک مقام امنیتی در کویته معتقد است : «دستگیری گلزر امام نه تنها شبکه BNA را نابود نموده، بلکه بر روی فعالیت های ارتش آزادی خواه بلوچ  (BLA ) نیز تأثیر خواهد گذاشت.

احتمالاً سرفراز بنگلزی، هم -بنیانگذار BNA، در حال حاضر ریاست این گروه را بر عهده دارد. با این حال، آینده این گروه به این بستگی دارد که جانشین گلزار چه اقدامی انجام دهد.

با این حال، کارشناسان در مورد اینکه دستگیری یا حذف یک یا دو رهبر چقدر بر شورشهای  بلوچ تأثیر می گذارد، تردید دارند.

آقای فهد نبیل میگوید:  پس از کشته شدن اسلم آچو، رئیس ارتش آزادی خواه بلوچ در یک بمب گذاری انتحاری در قندهار افغانستان در دسامبر ۲۰۱۸، این گروه به مراتب قوی تر از قبل شد و فعالیت های بیشتری به انجام رسانید.

او توضیح داد: «بشیر زیب، جانشین اسلم آچو، با استفاده از بمب ‌گذاران انتحاری تیپ مجید، فعالیت های مرگبارتری را به سرانجام رسانده و با استفاده از زنان در عملیات های انتحاری موج جدیدی از رعب و وحشت به راه ا نداخته است.

به قول آقای عبدالبسیط: « شورشیان مرتبط با موج کنونی جدایی طلبان بلوچ انگیزه ایدئولوژیک دارند، و دیگر فقط بر اساس قوم و قبیله مبارزه نمیکنند.