با آغاز فصل سرما کیفیت هوا در سراسر کشور پاکستان رو به بدتر شدن است بخصوص در پنجاب که بزرگترین استان پاکستان است شرایط خطرناکی بوجود آمده. لاهور، که زمانی به خاطر باغهایش مشهور بود، اکنون در زیر پوششی از دود مه آلودی قرار دارد. پرندگان، حیوانات و حتی انسانها برای نفس کشیدن تلاش میکنند و آلودگیهای سنگین را به ریههای خود میکشند. دولت ادعا میکند که تمام منابع خود را برای مقابله با آلودگی هوا به کار میگیرد، اما ابتکارات زیستمحیطی آن بینتیجه بوده وبدتر به افزایش آلودگی در شهرهای بزرگ پنجاب منجرشده است. برای مقابله با این آخرالزمان آلودگی هوا، دولت تنها بر روی تعطیلی موسسات آموزشی، پارکها و مراکز خرید تمرکز میکند، در حالی که علل اصلی را نادیده میگیرد،ازجمله : سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی، کارخانههای دودزا، کورههای آجرپزی، وسایل نقلیه و عدم آمادگی برای مقابله با آلودگی هوای فرامرزی از طریق دیپلماسی اقلیمی.
بدون اقدامات سختگیرانه یا بازدارنده علیه متخلفان، چگونه میتوان آلودگی هوا را کنترل کرد؟
اگرچه هم دولت مرکزی و هم دولت محلی با توبیخ های قضایی مواجه شدهاند، اما همچنان از پذیرش شکست تلاشهای خود برای مقابله با آلودگی هوا خودداری میکنند. در جریان جلسه دادگاه عالی لاهور در مورد دادخواستهای مربوط به دود مه آلود، قاضی شاهد کریم اظهار داشت که دولت اقدامات کافی برای رسیدگی به این موضوع را انجام نداده است. در حالی که موسسات آموزشی تعطیل بودند، فعالیتهای ساختمانی و وسایل نقلیه دودزا بدون وقفه ادامه داشت. با وجود اعلام وضعیت اضطراری بهداشتی در سراسر پنجاب، سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی همچنان ادامه دارد و ترکیبات آلی فرار (VOCs) و اکسیدهای نیتروژن (NOx) درجو آزاد میشود. این امر نشان دهنده عدم تعهد دولت مرکزی و دولت محلی است، همانطور که ازنتیجه سفر مقامات در زمان بحران آب و هوا و ادعاهای توخالی در مورد خدمات عمومی مشخص است.
در حال حاضر، شاخص کیفیت هوا (AQI) در شهرهای بزرگ پنجاب ازعدد 400 فراتر رفته و اغلب به مرز 900 نزدیک میشود، در حالی که AQI سالم باید 100 یا کمتر باشد.
در این هوای آلوده، باید اقدامات ایمنی عمومی اجرا شود. دولت ادعا میکند که با تعطیلی موقت موسسات آموزشی، ممنوعیت تردد وسایل نقلیه سنگین در شهر و دستور تعطیلی بازارها و رستورانها تا ساعت 4 بعدازظهر، “قرنطینه سبز (هوشمند)” را اجرا کرده است. با این حال، صدور دستور از پشت میز دفتر بدون اطمینان از اجرای آنها، وضعیت را کنترل نخواهد کرد. مقامات باید از دفتر خارج شوند، زیردستان خود را نظارت کنند و تضمین کنند که دستورالعملها به درستی اجرا میشوند.
همانطور که ناسا نیز گزارش کرده است اگر این دستورات به طور مؤثر اجرا میشد، وضعیت آلودگی هوا به این سطح خطرناک نمیرسید، تصاویر ماهوارهای ناسا از پنجاب در 31 آگوست و 10 نوامبر به شدت متناقض هستند؛ تصویر اول جو شفافی از پنجاب را نشان میدهد، در حالی که تصویر دوم لایهای سفید و برفی را بر فراز شهرهای بزرگ نشان میدهد که نماد دود مه آلود بسیارخطرناک است. شهروندان در سراسر استان اکنون از بیماریهای ناشی از این دود مه آلود سمی رنج میبرند. در این وضعیت، سروزیر پنجاب خانم مریم نوازبه بهانه گلو درد به خارج از کشور رفته است، که یادآور پدرش، نخست وزیر سابق نواز شریف است که او نیز در دوران چالشبرانگیز برای درمان به خارج از کشور رفت و شهروندان را تنها گذاشت تا با مشکلات خود دست و پنجه نرم کنند.
این الگومدام تکرار میشود:
در حالی که مردم پاکستان عواقب آلودگی هوا را متحمل میشوند، رهبران کشور از هوای تازه سرزمینهای خارجی لذت میبرند، در خارج از کشور سخنرانی میکنند و برای کاهش آلودگی هوا به دنبال کمکهای بینالمللی هستند. این حاکمان باتجربه به جز التماس برای کمک، که اغلب ثروت خود را افزایش میدهد، کار دیگری نکردهاند. شهروندان پاکستان در اثر بلایای طبیعی مانند زلزله، سیل و اکنون دود مه آلود در حال مرگ هستند، اما حاکمان بیتفاوت ماندهاند و اولویت خود را به مبارزات شخصی خود نسبت به نگرانیهای عمومی دادهاند.
اصلاحات قانون اساسی تحت پوشش رفاه عمومی معرفی میشوند، اما عمدتاً به منافع شخصی رهبران سیاسی خدمت میکنند. مردم با وعدههای توخالی باران مصنوعی یا قرنطینههای ناکارآمد رها شدهاند. دولت باید با نواقص و ناکارآمدیهای خود روبرو شود و اقدامات قاطعی برای کاهش آلایندههای هوا انجام دهد. عدم اقدام نه تنها بحران آلودگی هوا را عمیقتر میکند، بلکه اعتبار و مشروعیت آنها را نیز از بین میبرد.