در وضعیت امنیتی جهانی حال حاضر که همواره در حال تغییراست، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (پهپادها) به عنوان سنگ بنای دفاع مدرن برای اعمال اهرم استراتژیک و پیشتازی در میدان نبرد ظاهر شده‌اند. پاکستان نیز با درک ارزش استراتژیک پهپادها، گام‌های مهمی در تولید و خرید آن‌ها برداشته است، که رونمایی از شهپر-III در نمایشگاه و سمینار بین‌المللی دفاع (IDEAS) 2024 گواه این موضوع است.
شهپر-III ، همانطور که از نامش پیداست، نسل سوم سری پهپادهای شهپر است که توسط شرکت دولتی راه حل‌های دفاعی بین المللی صنعتی پاکستان (GIDS) تولید می‌شود.
اگرچه شهپر-III نشان‌دهنده‌ی رشد توانایی‌های دفاعی پاکستان و تلاش برای خودکفایی است، اما سوالات مهمی را نیز در مورد قابلیت استقرار آن و ادغامش با ناوگان فعلی پهپادهای پاکستان، که شامل پلتفرم‌های پیشرفته‌ای مانندWing Loong چینی، Akinc و Bayraktar TB-2 ترکیه‌ای است، مطرح میکند. اینکه آیا جدیدترین نسخه پهپاد بومی می‌تواند در سطح این پلتفرم‌های دیگر قرار بگیرد که این مهم تنها پس از عملیاتی شدن آن مشخص خواهد شد.
با توجه به قابلیت‌های ذکر شده، شهپر-III یک پهپاد کلاس 4 میان‌ارتفاع با مداومت پروازی طولانی (MALE) است که حداکثر وزن برخاست آن تا 1650 کیلوگرم می‌رسد، و این ویژگی آن را به یک راه حل مناسب برای ماموریت‌های گوناگون تبدیل میکند. این پهپاد دو نوع پیکربندی موتور، 140 اسب بخار و 170 اسب بخار دارد و ظرفیت حمل بار آن 400 تا 500 کیلوگرم است که در شش جایگاه حمل سلاح توزیع می‌شود. استقرار سلاح‌های دورایستا (SOW) مانند رسوب 250، یک موشک کروز هواپرتاب، و AZB-81LR، یک بمب کوچک، توانایی‌های ضربتی را با قابلیت دور کردن نقطه پرتاب از هدف فراهم میکند. در ترکیب با این قابلیت، استفاده از سلاح‌های دورایستا تهدیدی برای اهداف با ارزش بالا در جنگ‌های سنتی به شمار می‌رود.
به دلیل فناوری پرواز پیشرفته و سیستم‌های حسگری که به صورت داخلی در پاکستان تولید می‌شوند، شهپر-III با ویژگی‌های سایر پهپادهای MALE موجود در بازار همخوانی دارد. این پهپاد از طریق رادار روزنه مصنوعی (SAR) و اقدامات پشتیبانی الکترونیکی (ESM)، اطلاعات ارتباطی (COMINT) و اطلاعات الکترونیکی (ELINT) را فراهم میکند. برای مقاصد فراتر از خط دید (BLoS) تا 3000 کیلومتر، می‌توان از ارتباطات ماهواره‌ای (SATCOM) استفاده کرد.
در نتیجه، شهپر-III به یک دارایی ارزشمند برای حملات دقیق و انجام عملیات ISTAR (اطلاعات، نظارت و شناسایی هدف) علیه فعالیت‌های خصمانه تبدیل شده است.
این پهپاد به دلیل توانایی برآورده کردن نیازهای عملیاتی گوناگون، بسیار مورد تحسین قرار می‌گیرد. به عنوان مثال، در حوزه دریایی، اِغراق که نام یک اژدر فوق سبک (ULWT) است، می‌تواند با شهپر-III جفت شود، که توانایی‌های جنگ ضد زیردریایی نیروی دریایی پاکستان را افزایش می‌دهد. این امر به ویژه برای جبران عدم تعادلی که نفوذ رو به رشد هند در منطقه اقیانوس هند (IOR) و استفاده از پهپادهای سی گاردین، MQ-9B، برای نظارت ایجاد میکند، اهمیت دارد.
شهپر-III با مداومت پروازی مشابه و همچنین توانایی ISTAR گسترده تر، می‌تواند وظایف مشابهی را برای گشت‌های طولانی مدت و نظارت انجام دهد.
در حالی که شهپر-III یک مکمل احتمالی برای ناوگان پهپادی پاکستان است، قدرت و کارایی آن باید با توجه به سایر موجودی‌های فعلی کشور مقایسه شود.
پهپاد Akinc ترکیه با حداکثر وزن برخاست 5500 کیلوگرم، ارتفاع پرواز 40000 پا، مداومت پروازی 24 ساعته و مهمات هدایت شونده است.
پهپاد Bayraktar TB-2 نیز با قابلیت‌های اثبات شده در جنگ روسیه و اوکراین، یک پهپاد جنگی ارزشمند دیگر است که در حال حاضر بخشی از زرادخانه پاکستان است.
علاوه بر این، پهپاد چینی Wing Loong-II با حداکثر وزن برخاست 4200 کیلوگرم، یکی دیگر از پهپادهایی است که به طور برجسته برای نظارت و شناسایی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
در مجموع، پهپادهای موجود نه تنها قدرت هوایی پاکستان را افزایش می‌دهند، بلکه معیاری را برای شهپر-III تعیین می‌کنند تا به آن سطح برسد. در مقایسه با همتایان خود، این پهپاد جدید همچنان چشم‌انداز عملکرد عملیاتی قابل اعتماد بومی و اثربخشی نسبی را ارائه می‌دهد.
چالش دیگری در ادغام شهپر-III در ساختار نظامی پاکستان نهفته است. دلیل آن این است که استقرار این پهپاد به قابلیت همکاری و سازگاری آن با پهپادهای فعلی ناوگان پاکستان بستگی دارد. رقیبان تثبیت شده‌ای مانند ترکیه، چین، ایالات متحده و اسرائیل، بازار جهانی پهپادها را اشباع کرده‌اند. بنابراین، شهپر-III باید بدون افت عملکرد، یک راه حل جذاب، مقرون به صرفه و جامع ارائه دهد. بدون شک، شهپر-III برای توانایی فناورانه بومی پاکستان، یک پیشرفت بزرگ است. اما، این امر مستلزم یک برنامه منسجم و گسترده‌تر برای بازاریابی آن به ارتش‌های خارجی است.
برای ایجاد تعادل بین خرید پهپادهای خارجی و بومی‌سازی، استراتژی پهپادی پاکستان باید توسط الزامات استراتژیک مشخصی هدایت شود.
دلیل آن این است که، در حالی که توسعه شهپر-III تلاش‌های پاکستان را در جهت خودکفایی و اهداف امنیتی بلندمدت برجسته میکند، اما پهپادهای پیشرفته از کشورهای متحد، انعطاف‌پذیری عملیاتی را برای مقابله با چالش‌های نوظهور جنگ مدرن فراهم می‌کنند. به این ترتیب، پاکستان می‌تواند با بهره‌گیری از توانایی‌ها و نقاط قوت پهپادهای توسعه‌یافته بومی و خارجی، یک ناوگان پهپادی همه‌کاره و مقاوم ایجاد کند.
