اهمیت کریکت در شبه قاره هند:
کریکت در شبه قاره هند، به ویژه در کشورهای هند و پاکستان، بسیار فراتر از یک بازی ورزشی است. این ورزش به دلایل تاریخی، فرهنگی و اجتماعی، جایگاهی ویژه و عمیق در دل مردم این دو کشور دارد. در ابتدا کریکت توسط استعمارگران بریتانیایی به شبه قاره هند معرفی شد و به سرعت در میان مردم محبوبیت یافت. با گذشت زمان، کریکت به نمادی از هویت ملی و وحدت در میان مردم هند تبدیل شد. کریکت در هند و پاکستان محبوب‌ترین ورزش است و مسابقات کریکت با شور و هیجان زیادی توسط میلیون‌ها نفر از مردم این کشور تماشای میشود. کریکت در گذشته به عنوان ابزاری برای متحد کردن مردم هند و پاکستان در برابر استعمار بریتانیا استفاده می‌شد. امروزه نیز، این ورزش می‌تواند نقش مهمی در تقویت احساسات ملی و ایجاد وحدت در میان مردم این دو کشور ایفا کند. تیم‌های کریکت هند و پاکستان نمادهای مهم هویت ملی این دو کشور هستند. پیروزی‌های تیم ملی کریکت باعث ایجاد احساس غرور و افتخار ملی میشود. کریکت صنعت بزرگی در هند و پاکستان بوجود آورده و مسابقات کریکت درآمد زیادی را برای این کشورها ایجاد میکند و به ایجاد فرصت‌های شغلی کمک میکند. کریکت به عنوان ابزاری برای سیاست‌گذاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد. روابط سیاسی بین هند و پاکستان اغلب تحت تأثیر نتایج مسابقات کریکت قرار می‌گیرد.\
نقش کریکت در روابط هند و پاکستان:
کریکت در گذشته به عنوان پلی برای ارتباط بین هند و پاکستان عمل می‌کرد. مسابقات کریکت فرصتی برای ایجاد تعاملات بین مردم دو کشور فراهم می‌کرد. با تشدید تنش‌های سیاسی بین دو کشور، کریکت به یک میدان رقابت تبدیل شده است. پیروزی در مسابقات کریکت به عنوان یک پیروزی سیاسی تلقی میشود. کریکت گاهی اوقات به عنوان ابزاری برای اعمال فشار بر طرف مقابل در مذاکرات سیاسی استفاده میشود.
چالش‌های پیش روی کریکت در شبه قاره هند:
سیاسی شدن کریکت باعث شده است که این ورزش از ماهیت اصلی خود دور شود و به ابزاری برای رقابت‌های سیاسی تبدیل شود.تنش‌های سیاسی بین هند و پاکستان بر روابط دو کشور در حوزه کریکت نیز تأثیر گذاشته است.حتی در برخی موارد، این ورزش به عنوان ابزاری برای ترویج تبعیض و نژادپرستی استفاده میشود.
اختلاف بر سر تورنمنت کریکت، نشان از وخامت شدید روابط بین دو کشور دارد:
سوبرهمنیام جی شانکر، وزیر امور خارجه هند در سخنرانی اخیرش در ماه نوامبربا تشبیه دیپلماسی به کریکت، بر اهمیت تفکر استراتژیک و رقابت در هر دو حوزه تأکید کرده است. این دیدگاه نشان می‌دهد که چگونه کریکت از یک بازی صرف، به ابزاری برای پیشبرد اهداف سیاسی هند تبدیل شده است. به ویژه در روابط با پاکستان، کریکت به یک میدان نبرد نمادین تبدیل شده است.
اختلاف اخیر بر سر جام قهرمانان، یک تورنمنت بین‌المللی بزرگ کریکت که قرار است در سال 2025 در پاکستان برگزار شود، تنش بین دو کشور را آشکار کرد. هند از اعزام تیم خود به پاکستان خودداری کرد که این تصمیم پاکستان را خشمگین کرد. در واکنش، پاکستان تهدید کرد که جام قهرمانی را در سراسر کشور، از جمله مناطق مورد مناقشه کشمیر، به تور ببرد. با این حال، پس از مداخله شورای بین‌المللی کریکت (ICC)، پاکستان از تهدید خود عقب‌نشینی کرد.
برای رفع نگرانی‌های هند، شورای بین‌المللی کریکت (ICC) یک “مدل ترکیبی” برای این تورنمنت پیشنهاد کرده است. بر اساس این مدل، هند می‌تواند بازی‌های خود را در یک مکان بی‌طرف برگزار کند، در حالی که سایر تیم‌ها در پاکستان بازی خواهند کرد.
مشکلات کریکت، نشانه‌ای از روابط تیره هند و پاکستان
مشکلات اخیر در برگزاری مسابقات کریکت بین هند و پاکستان چندان تعجب‌آور نیست. تیم کریکت هند از سال 2008 به دلیل حمله تروریستی در بمبئی که مقامات هندی معتقدند پاکستان در آن دست داشته، از سفر به پاکستان خودداری کرده است. همچنین، بازیکنان پاکستانی نیز از شرکت در لیگ برتر هند (IPL) منع شده‌اند.
این موضوع بازتابی از وخیم‌تر شدن روابط کلی دو کشور است. از زمان روی کار آمدن حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) در سال 2014، هند رویکردی تهاجمی‌تر در قبال کشمیر، نقطه حساس روابط دو کشور، اتخاذ کرده است. پس از چندین حمله تروریستی در منطقه که هند پاکستان را متهم به سازماندهی آن‌ها می‌کرد، روابط دو کشور بدتر شد و در سال 2019، با لغو وضعیت ویژه قانون اساسی ده‌ها ساله این منطقه توسط هند،روابط به طور کامل قطع شد. این اقدام دولت فدرال هند کنترل بیشتری بر کشمیر تحت اداره هند داد و پاکستان را خشمگین کرد. از آن زمان تاکنون، تجارت دوجانبه تقریباً متوقف شده است. بین ماه‌های آوریل و اوت امسال، هند هیچ کالایی از همسایه‌اش وارد نکرده است، در حالی که 235 میلیون دلار کالا به پاکستان صادر کرده است که حدود 0.1 درصد از کل صادرات هند را تشکیل می‌دهد.
کریکت، پلی برای صلح بین دو کشور
کریکت زمانی نقش آشتی‌جویانه‌ای بین دو کشور ایفا می‌کرد. در سال‌های 1987 و 1996، مقامات هند و پاکستان برای میزبانی مشترک جام جهانی که بزرگ‌ترین رویداد ورزشی دراین رشته است، با هم همکاری کردند. در سال 1999، تیم پاکستان به هند سفر کرد و در سال 2004 نیزهند متقابلا به پاکستان سفرکرد. در کنار زمین، تورها با نشست‌های دوجانبه همراه بودند و در استادیوم‌ها، طرفداران در هر دو کشور با گرمی از تیم مقابل استقبال می‌کردند. برخی حتی امیدوار بودند که “دیپلماسی کریکت” بتواند موفقیت “دیپلماسی پینگ‌پنگ” را تکرار کند، زمانی که یک سری بازی‌های پینگ‌پنگ به گرم شدن روابط آمریکا و چین در دهه 1970 کمک کرد.
اکنون این سازش غیر قابل تصور به نظر می رسد. سیاست در هند بسیار ملی گرایانه تر است و کریکت بسیار سیاسی تر است. در سال های 1999 و 2004 ، آتال بیهاری واجپایی ، نخست وزیر BJP در آن زمان ، اعتراضات ملی گرایان هندو را در مورد تعامل با پاکستان رد کرد. با این حال ، نریندر مودی ، نخست وزیر فعلی ، موضع جنگ طلبانه تری اتخاذ کرده است. حزبش هم از قدرت بيشتري بر کريکت هندي برخوردار است. استادیوم اصلی کشور، در واقع، ورزشگاه نارندرا مودي است و چندین عضو هیئت کنترل کریکت هند (BCCI)، که نهاد حاکم بر کریکت در هند است، با حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) ارتباط دارند. تا ماه نوامبر، BCCI توسط جی شاه، پسر امیت شاه، وزیر کشور و دست راست آقای مودي، اداره می‌شد.
هفته گذشته، آقای شاه جوان‌تربه سمت مدیریت جهانی بازی در شورای بین‌المللی کریکت (ICC) ارتقا یافت. بسیاری از طرفداران غیرهندی کریکت نگران هستند که او از این موقعیت جدید برای تقویت نفوذ هند در صحنه جهانی کریکت و پیشبرد اهداف سیاسی کشورش استفاده کند. یکی از این اهداف، می‌تواند اعمال فشار برای اجرای “مدل ترکیبی” در مسابقات آینده جام قهرمانان باشد.
در دوره مدیریت جناب شاه در هیئت کنترل کریکت هند (BCCI)، این سازمان رویکردی خصمانه نسبت به پاکستان اتخاذ کرد که بازتابی از سیاست‌های دولت هند بود. برعکس، BCCI از افغانستان استقبال کرده و به توسعه کریکت در این کشور کمک مالی کرده است. کریکت‌بازان افغان نیز به لیگ برتر هند (IPL) دعوت شده‌اند.
هنوز مشخص نیست که آیا این سیاست‌های ورزشی به هند کمک خواهد کرد تا به اهداف خود در روابط با پاکستان، از جمله گفتگوی دوجانبه و کاهش تنش‌های مرزی، دست یابد یا خیر. تاکنون این سیاست‌ها نتیجه‌ای نداشته‌اند. اما به نظر می‌رسد که موضع کریکت هند بیشتر تحت تأثیر سیاست داخلی این کشور باشد. بسیاری از هندی‌ها از رویکرد تهاجمی حزب بهاراتیا جاناتا (BJP) حمایت می‌کنند. طبق یک نظرسنجی، حدود ۷۰ درصد از هندی‌ها در سال ۲۰۲۳ دیدگاه مثبتی نسبت به پاکستان نداشتند.
آینده کریکت در شبه قاره هند:
بهبود روابط سیاسی بین هند و پاکستان می‌تواند به احیای نقش مثبت کریکت در روابط دو کشور کمک کند.
همچنین سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های ورزشی می‌تواند به توسعه کریکت در این منطقه کمک کند.
و درنهایت حمایت از ورزشکاران جوان و ایجاد فرصت‌های برابر برای همه می‌تواند به توسعه پایدار کریکت کمک کند.
در کل، کریکت در شبه قاره هند یک پدیده فرهنگی، اجتماعی و سیاسی پیچیده است. این ورزش نقش مهمی در شکل‌دهی هویت ملی، تقویت روابط بین‌الملل و توسعه اقتصادی این منطقه داشته است. با این حال، چالش‌های زیادی نیز پیش روی کریکت در این منطقه وجود دارد که نیازمند توجه و تلاش برای حل آن‌ها است.
پ.ن:ژئوپلیتیک: به معنای سیاست بین‌المللی است که در آن عوامل جغرافیایی، اقتصادی و فرهنگی نقش مهمی ایفا می‌کنند.)
