نگاهی دقیق به مسابقه تسلیحاتی بین هند و پاکستان
چکیده
پاکستان برای پیشرفت زرادخانه موشک های کروز وبالستیک خود رویکرد واقع بینانه ای اتخاذ کرده است.
به نظر می رسد هند در فرآیند مدرن سازی زرادخانه موشکی خود از متحدانش از جمله ایالات متحده، اسرائیل وروسیه امکانات سخاوتمندانه فن آوری های موشکی و تجهیزات نظامی، دریافت کرده و وضعیت بهتری نسبت به پاکستان دارد. مشخص است که آمریکایی ها مایلند که اولویتشان را تغییر داده و منافع ژئو استراتژیک خود را بر اصول و اهداف اعلام شده قبلی مبنی بر منع گسترش سلاح های اتمی، ترجیح دهند.
تداوم باور توانمندی دهلی نو به پیشرفت در سیستم های BMD، موشک های کروز مافوق صوت و موشک های پر سرعت با قابلیت منهدم سازی ماهواره ای، چالش جدیدی برای رقابت استراتژیک هند و پاکستان ایجاد می کند. تقویت زرادخانه موشکی هند، پاکستان را ملزم می کند تا اقدامات مشابهی را در مورد نیروهای هسته ای خود انجام دهد تا تضمین کننده کارایی و بازدارندگی سیستم دفاعی خود باشد.
توسعه و مدرن سازی سامانه های موشکی باعث شده که ابهامات جدیدی در ثبات منطقه استراتژیک جنوب آسیا ایجاد گردد.
مقدمه
در جنوب آسیا و در میان رقیبان اصلی ، در حالی که هند با گذاراز اهداف کوتاه مدت خود به پیشبرد برنامه موشکی خود در راستای دستیابی به قابلیتهای مورد نیاز جهت جنگ هسته ای می پردازد، پاکستان که بصورت عمده به تکنولوژی هسته ای و موشک ها به عنوان یک عامل بازدارنده و سد دفاعی تکیه دارد، بیشتر بر موشک های با برد متوسط و کوتاه تمرکز دارد تا توجیهی برای اهداف خود در هند داشته باشد.
در حال حاضر هر دوکشورهند و پاکستان ازسامانه موشکی در هر چهار بعد زمین ، دریا ، هوا و زیر دریایی استفاده میکنند. اگرچه پاکستان رویکرد واقع بینانه ای را در پیشرفت زرادخانه موشک های کروز و بالستیک خود اتخاذ کرده است ، ولیکن به نظر می رسد در سوی دیگر، کشور هند به دلیل انتقال سخاوتمندانه تکنولوژی ها و تجهیزات موشکی از متحدان خود به ویژه ایالات متحده ، اسرائیل و روسیه، در وضعیت بهتری قرار دارد.
ژئوپلیتیک منطقه ای و جهانی در حال تکامل و عزم آمریکایی ها برای مهار چین، از جمله محرک های مهم در جهت مدرنیزه شدن موشک های هند هستند. در حال حاضر مشخص شده است که “هند محوری در استراتژی ایالات متحده،راهکار موثری برای مقابله با چین، از طریق محور هند_اقیانوس هند بشمار می رود.”
بنابراین، ایالات متحده موافقت کرده است که به هند در پیشرفت مهارت های فضایی ، سایبری و هوش مصنوعی کمک کند.
از دهه ۱۹۸۰، سازمان تحقیق و توسعه صنایع دفاعی هند (DRDO ) برای تولید یک سری سیستم های موشکی تلاش کرده ولی با موانع تکنولوژیکی جدی در مونتاژ موشک های بومی مواجه شده است.لذا در حال حاضر دهلی نو به کیت های موشک وارداتی متکی است.
عضویت هند در فرایند کنترل فناوری موشک (MTCR) به طور سازنده ای به اضافه شدن سیستم های موشکی جدید به زرادخانه اش کمک کرده است. در ماه مارس وزیر پاکستانی، خانم حنا ربانی کهر، اشاره کرد که هند “به عنوان یک دریافت کننده بزرگ از منابع سخاوتمندانه سلاح های پیشرفته، فن آوری ها وسیستم عامل های متعارف وغیر متعارف شناخته شده است.”بین سرعت توسعه موشکی هند وگسترش آهسته آن در پاکستان تفاوت بزرگی وجود دارد. اگر پاکستان به رویکرد مهار هسته ای خود بمدت بیش از دو دهه پایبند بماند، اسلام آباد ممکن است به زودی مغلوب گسترش موشکی هند شود و دیگر قادر به جلوگیری از استراتژی های تهاجمی دهلی نو نباشد.
سیاست گذاران دفاعی پاکستان باید بر روی سرعت برنامه موشکی هند تمرکز کنند و برنامه ای برای مدرن سازی، ساخت و ادغام فن آوری های جدید در سیستم های موشکی جهت افزایش سرعت ، دقت و مرگبار بودن آنها تدوین کنند.
اسلام آباد باید تلاش کند تا از زرادخانه موشکی هند عقب نماند. اسلام آباد چگونه حصار دفاعی خود را محکم می کند ؟
از زمانیکه هند و پاکستان به برابری هسته ای دست یافته اند ، جنگ بعنوان یک گزینه نظامی منطقی اماغیرقابل تصور بین آنها تبدیل شده است. در واقع، چنین محاسبات استراتژیک تحلیلی در اسلام آباد و دهلی نو منجر به حفظ “تابوی هسته ای به معنای مهار قانونی برای اولین استفاده از سلاح های هسته ای” میباشد که برای امنیت و پایداری منطقه ای بسیار مهم است.
جالب اینجاست که تساوی هسته ای بین دهلی نو و اسلام آباد باعث ایجاد یک تناقض ثبات/بی ثباتی شده است، یعنی “با کاهش احتمال درگیری هسته ای ، خطر جنگ متعارف افزایش می یابد ، و با افزایش احتمال درگیری هسته ای ، خطر جنگ متعارف کاهش می یابد. با این حال، این ارتباط بین نبرد هسته ای و متعارف ،این تابو را در جنوب آسیا تهدید می کند.
پیشرفت مداوم زرادخانه های موشکی هند، پاکستان را مجبور به پیشبرد نیروهای هسته ای خود می کند.
با این وجود، اسلام آباد از ماه مه ۱۹۹۸ “سیاست محدودیت هسته ای” را برای جلوگیری از مسابقه تسلیحاتی با هند دنبال کرده است.
از نظر تئوری، ورود سیستم های موشکی جدید، مانند موشک های کروز فراصوت ، موشک های پر سرعت و تجهیزات ضد ماهواره ای ، به زرادخانه نظامی هند ، یک عامل بی ثباتی استراتژیک جدید در محیط استراتژیک جنوب آسیا اضافه کرده است.
این تحولات پاکستان را ملزم می کند تا سلاح های هسته ای خود را برای حفظ سد دفاعی توسعه داده و مدرن کند. بنابراین ، محرک های فعلی برای مدرن سازی نیروی هسته ای پاکستان ، توسعه BMD ، استقرار و تسلط هند بر فن آوری های موشک های کروز فراصوت وپرسرعت هستند.
فرض بر آن است که مدرن سازی سیستم های موشکی هند ممکن است برنامه ریزان نظامی هند را تشویق کند تا اولین حمله غافلگیر کننده را علیه پاکستان آغاز کنند. در اینجا چهار سوال مرتبط با هم مطرح میشود:
محرک های مدرن سازی سیستم های موشکی در جنوب آسیا چیست؟
سطح مدرن سازی سیستم های موشکی هند چقدر است؟
آیا پاکستان آماده است تا بیش از دو دهه سیاست مهار هسته ای خود را لغو کند تا کارآیی استراتژی خط دفاعی خود را تضمین کند ؟
معرفی سیستم های موشکی جدید چه تاثیر استراتژیکی درمنطقه جنوب آسیا دارد؟
این سوالات در این مقاله پاسخ داده خواهد شد. برای درک بهتر، این تحقیق به پنج بخش تقسیم شده است.
بخش اول مدرن سازی موشک های هند را با حمایت ضمنی شرکای استراتژیک خود توضیح می دهد.
بخش دوم سیستم های موشکی جدید هند وتوانایی آنها را توصیف می کند.
بخش سوم چالش های پاکستان ومحرک های مدرن سازی موشکی را در نظر می گیرد.
بخش چهارم اضافه شدن موشک های جدید پاکستان به زرادخانه را مستند کرده است.
بخش پنجم، معضلات ثبات استراتژیک ناشی از مدرنیزه شدن موشک ها را در منطقه بیان می کند.
تسهیل کنندگان مدرن سازی سیستم های موشکی هند.
هند در طول چهاردهه گذشته ، موشک های بالستیک و کروزخود را توسعه داده،آزمایش کرده و به بهره برداری رسانده است.متخصصین هندی از طریق مهندسی معکوس ، مجموعه ای از موشک های بالستیک ،کروز و سامانه دفاع موشکی تولید کرده اند که پروژه موشک های بالستیک آن موفقیت آمیز بوده ، اما در مورد ادعاهای مربوط به موشک های کروز و سیستم های دفاع موشکی آن جای بحث وجود دارد. با وجود این چالش ها، دهلی نودر حال حاضر بیش از پیش از تکنولوژی های پیشرفته برای مدرن سازی سامانه های موشکی خود استفاده می کند.
دهلی نو با آگاهی از محدودیت های منابع داخلی خود، خواستار حمایتهای سخاوتمندانه از روسیه، اسرائیل و ایالات متحده شده و آن را نیز دریافت کرده است.
گریگوری کوبلنتز نوشت: “هند دو روش برای به دست آوردن توانایی ضد موشک را دنبال کرده است:
یک: ایجاد یک سیستم داخلی
دو: خرید مواد و تجهیزات آماده.”
روابط استراتژیک دهلی نو با مسکو، تل آویو و واشنگتن که باعث انتقال فناوری و مواد اولیه ساخت موشک به DRDO (سازمان تحقیقات و توسعه صنایع دفاعی) شده است، شرط لازم برای بالا بردن سطح مدرنیزه شدن سیستم های موشکی هند میباشد.
بخش های زیر به طور دقیق عاملان فعلی مدرن سازی سیستم های موشکی هند را شرح می دهند،با وجود خرید مداوم هند از سامانه دفاعی موشکی تریومف S-400 روسیه، یعنی “سیستم دفاع موشکی زمین به هوا” دیگاهی در مورد تسریع مشارکت استراتژیک هند و ایالات متحده در ایجاد یک اتحاد استراتژیکی بین هند و آمریکا مطرح شده اما دهلی نو و واشنگتن از استفاده ازاصطلاح “اتحاد” اجتناب میکنند. با این وجود، اتحاد استراتژیک بین هند وایالات متحده ممکن است اثرات ژئوپلیتیکی مشابه در تاخیرعملیات های هسته ای داشته باشد، که در مذاکرات مدیریت بحران تضمین کننده ومانند اهرم بازدارنده عمل میکند.
هند وآمریکا: یک اتحاد استراتژیک
همکاری سیاسی-اقتصادی ونظامی بین دهلی نو و واشنگتن به دلیل روابط ناپایدارایالات متحده با چین گسترش یافته است.
در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۲، وزیر دفاع آمریکا خاطر نشان کرد: “چین همچنان مهم ترین رقیب استراتژیک ما در دهه های آینده است.” بر اساس۲۰۲۲ NDS (استراتژی دفاع ملی ایالات متحده) ، وزارت دفاع قصد دارد همچنان همکاری دفاعی خود را با هند پیش برده تا توانایی خود را برای جلوگیری از تجاوز چین و اطمینان از دسترسی آزاد به منطقه اقیانوس هند را افزایش دهد.”
دولت بایدن ادعا می کند که این یک “بازی بلند مدت” تعاملی با هند است که اختلاف نظر در مورد مسائل اوکراین اجازه تضعیف آن را نخواهد داد. در ۱۵ ژوئن، سالیوان NSA (مشاور امنیت ملی) گفت:” ما در اینجا یک بازی طولانی مدت انجام می دهیم. ما در رابطه ای سرمایه گذاری می کنیم که نمی خواهیم قضاوتهای متفاوت در مورد مسائل مهم بر کیفیت آن تاثیربگذارد، بلکه می خواهیم سعی کنیم بر روی مسائل استراتژیک اصلی دو کشورمان کارکنیم.” او اضافه کرد:” در زمینه چگونگی مقابله با چالش چین ، همگرایی بسیاری وجود دارد که در حال حاضربرای سیاست خارجی ایالات متحده مهم است.”
از آغاز قرن بیست ویکم روند مشارکت استراتژیک هند وایالات متحده پس ازطی دوره ای ازیک همکاری گذرا به یک “اتحاد استراتژیک” تکامل یافته است.
” این اتحاد استراتژیک شامل توسعه قابلیت همکاری نظامی و فنی، قابلیت همکاری تجهیزاتی، قابلیت همکاری سازمان ها و دسترسی جغرافیایی برای ارتشهای هر دو طرف—که البته برای یک اتحاد دفاعی رسمی کافی نیست— که مسلما پیش نیازلازم برای برنامه های مشترک نبرد دریک میدان جنگ مدرن است.
با پیچیده ترشدن جنگ ونیاز به تجهیزات پیشرفته و افزایش سرعت تصمیم گیری، متحدانی که می خواهند به معنای واقعی از یکدیگر حمایت کنند، به سطوح پیشرفته ای ازهمکاری نظامی نیاز دارند.
امروزه هند بیش از هر کشور دیگری با ایالات متحده تمرینات نظامی مشترک برگزار می کند، با این وجود به نقل از مشاوروزیر خارجه هند، اس جیشانکر” اتحاد بین هند و ایالات متحده بصورت رسمی مستند نشده است.”
روند اتحاد درحال تکامل هند و آمریکا علیه چین در بیانیه ای مشترک پس از نشست رئیس جمهور بایدن و نخست وزیر مودی در واشنگتن در ژوئن ۲۰۲۳ منتشر شد.
دراین بیانیه اظهارشده است: “تلاش های ایالات متحده در جهت محکم تر کردن موقعیت هند در ائتلاف ضد چین و استفاده از آن به عنوان یک وزنه تعادل در مقابل پکن میباشد.” این بیانیه به وضوح تعهدات دفاعی ایالات متحده را به هند تأیید کرده است که با تعهدات به ناتو یا سایر متحدان قراردادی تفاوت دارد.
از زمانی که مودی در سال ۲۰۱۴ نخست وزیر شد،هند دیگرازاصول جنبش عدم تعهد ، که مشخصه سیاست خارجی آن کشور بود صحبتی نکرده است. برعکس، در طول سفر دولتی مودی در ژوئن ۲۰۲۳، دولت بایدن روشن کرد که نگرانی های مربوط به حقوق بشر که یک مشخصه سیاست خارجی آمریکاست، مانع رابطه با هند نخواهد شد.
هند یکی از اعضای مهم وضروری گروه چهارگانه است. به ویژه، مفسران سیاسی چینی این گروه چهارگانه را “نسخه آسیایی ناتو”نامیده اند. یکی دیگر از دستاوردهای مهم در تشکیل اتحاد استراتژیک هند و ایالات متحده، توصیه نامه کمیته کنگره ایالات متحده درمورد حزب کمونیست چین برای اضافه کردن هند در ناتو پلاس در ماه مه ۲۰۲۳ بوده است. این کمیته اظهار داشت:
“اضافه کردن هند در توافقنامه های امنیتی ناتو پلاس بر اساس همکاری های نزدیک ایالات متحده وهند برای تقویت امنیت جهانی وجلوگیری از تجاوز حزب کمونیست چین در سراسر منطقه هند و اقیانوس آرام است.
ناتو پلاس یک بلوک امنیتی است که شامل ناتو و پنج کشوراسترالیا، نیوزیلند، ژاپن ، اسرائیل و کره جنوبی میباشد. هدف از این بلوک تقویت همکاری دفاعی بین اعضا است. هند بعنوان عضو این بلوک و متحد استراتژیک ایالات متحده به تبادل اطلاعات محرمانه و آخرین فناوری های نظامی دسترسی خواهد داشت.
اتحاد استراتژیک یا شبه اتحاد بین دهلی نو و واشنگتن منافع متعددی برای هند داشته است، از جمله تجمیع توانمندی ها، تجمیع امکانات لجستیکی (LEMOA) ، زیرساخت های ارتباطی با تکنولوژی بالا و به اشتراک گذاری داده های جغرافیایی در هند و اقیانوس آرام ((COMCASA و BECA)) و بالا بردن توان انجام پروژه ها.
علاوه بر این، اخیرا، هند و ایالات متحده توافقنامه ای امضا کرده اند که تحت آن ایالات متحده تکنولوژی تولید موتور جت جنگنده را به هند انتقال خواهد داد که مانند جواهری در تاج صنایع دفاعی ایالات متحده میدرخشد.
در نتیجه، صنایع هوانوردی محدود هندوستان (HAL) موتورهای جت F414 را در هند تولید می کند. این موتورهای جت به هواپیماهای جنگنده Tejas M. K. 2 قدرت و کارایی بیشتر، عمر طولانی تر و نگهداری کمترارائه می کنند.
مشخصا، این اولین باری است که ایالات متحده تکنولوژی F414 را برای تولید موتورهای جت به یک غیر متحد یا کشوری که واشنگتن دی سی با آن تفاهم نامه ای ندارد، منتقل می کند. انتقال تکنولوژی موتور F414 همکاری رو به رشد بین سیستم های نظامی ایالات متحده وهند را گسترش خواهد داد.
لابی طرفدارهند در ایالات متحده در واشنگتن درخواست کرده است که آمریکا تکنولوژی ،مواد هسته ای و موشکی پیشرفته اش را نیزبه هند منتقل کند.
بعنوان مثال ، تحلیلگران استراتژیک آمریکایی با منشأ هندی به نام تلیس نوشته اند که ایالات متحده می تواند به هند طراحی سلاح هسته ای مورد تائیدش را ارائه دهد. آنها همچنین پیشنهاد کردند که هند را به “پیمان امنیتی سه جانبه میان استرالیا ، انگلستان و ایالات متحده که به عنوان AUKUS شناخته می شود ، که به استرالیا در تهیه زیردریایی های هسته ای کمک می کند ، اضافه کنند.
” به طوری که آمریکایی ها طرح های راکتور هسته ای خود را با دهلی نو به اشتراک بگذارند ، این موارد به توافق درمورد کمک های فناوری و موادهسته ای آمریکا به هند اضافه خواهد شد. به عنوان مثال ، ” طبق توافق ایالات متحده و هند در سال ۲۰۰۸ در مورد همکاری هسته ای مدنی، هند به طور پیوسته زرادخانه هسته ای خود را گسترش داده، تعداد کلاهک ها را افزایش داده است ، مواد هسته ای با درجه تسلیحات را ذخیره کرده و تاسیسات تولید پلوتونیوم را گسترش داده است.”
توافقنامه های همکاری نظامی هند و آمریکا، امکان خرید تجهیزات نظامی پیشرفته از ایالات متحده را برای دهلی نو فراهم کرده است، همچنین برچشم اندازاستراتژیک و ساختارنیروی نظامی هند تأثیر گذاشته ، که منجر به مشترک بودن آموزش ها و برنامه های عملیاتی شده است. علاوه بر این، این توافقنامه ها هند را قادر می سازد تا از حوزه های سایبری و فضایی برای کسب مزایای عملیاتی ، لجستیکی و اطلاعاتی نسبت به پاکستان استفاده کند.
پیشرفت قابل توجهی که در مشارکت استراتژیک هند و ایالات متحده بوجود آمده بدلیل کمک دولت بایدن به هند در حوزه فن آوری های نوظهور و جدید است. در ۲۴ مه ۲۰۲۲ ، نخست وزیر مودی و رئیس جمهور بایدن توافقنامه بین ایالات متحده و هند را در مورد فناوری های نوظهوروجدید (iCET) اعلام کردند.
ایالات متحده قصد دارد به شش مرکز نوآوری فناوری هند بپیوندد تا حداقل ۲۵ پروژه تحقیقاتی مشترک را در سال ۲۰۲۲ درحوزه هوش مصنوعی و علوم داده برای پیشرفت در کشاورزی، بهداشت و کاربردهای اقلیمی پشتیبانی کند.
بنیاد ملی علوم ایالات متحده و وزارت علوم و فناوری هند این همکاری را از طریق ابتکار جدید ایالات متحده و هند در زمینه فناوری های نوظهور و جدید عمیق تر خواهند کرد.”
در ۳۱ ژانویه ۲۰۲۳ ، جیک سالیوان مشاور امنیت ملی ایالات متحده و اجیت دووال مشاور امنیت ملی هند ، رهبری جلسه افتتاحیه iCET در واشنگتن را بر عهده داشتند. در این اجلاس، مقامات برجسته سازمان های علمی ونظامی هند و آمریکا شرکت کردند.آنها برای همکاری در هوش مصنوعی (A. I.) ، فن آوری های کوانتومی ، G56G/ ، بیوتکنولوژی و نیمه هادی ها و فضا گفتگوکردند. این فناوری ها به طور قابل توجهی به مدرن سازی سیستم های موشکی هند کمک می کنند.
همکاری درiCET بطورقابل ملاحظه ای حوزه فضایی را بهبود می بخشد.
فناوریهای فضایی منشأ خود را در حوزه نظامی دارند بعنوان مثال ، تجهیزات پرتابه ای می توانند به عنوان موشک های بالستیک هم استفاده شوند. ICET “به عنوان یک تغییر دهنده بازی درراستای مشارکت استراتژیک قبلی بین ایالات متحده و هند و در گام های بعدی در مشارکت استراتژیک (NSSP) که در سال ۲۰۰۴ امضا شد ، اعلام شده است.
NSSPمنجر به توافق هسته ای تاریخی ایالات متحده و هند در سال ۲۰۰۵ شد-توافقنامه ای برای همکاری کامل انرژی هسته ای غیرنظامی با هند- بنابراین، می تواند توانمندی حمله موشکی تهاجمی هند وسامانه های دفاع موشکی آن را ارتقا دهد.
تهدیدها و فرصتهای روابط پاکستان و افغانستان ←
مشارکت دفاعی هند واسرائیل
هند بزرگترین مشتری تجهیزات نظامی اسرائیل است. از دهه ۱۹۹۰, هند تجهیزات نظامی پیشرفته ای از اسرائیل خریداری کرده است، از جمله سامانه های رادار پین سبزپیشرفته، پیشران موشکهای بالستیک ، سیستم های هدایت کننده, تجهیزات هوایی بدون سرنشین ، موشک ها ، سامانه های دفاع هوایی و سیستم های رادار.
در واقع، AWACS فالکون ساخت اسرائیل (سامانه هشداردهنده و کنترل هوایی ) سیستم ها یHeron،Searcher-II، هواپیماهای بدون سرنشین هارپ ، دفاع ضد موشک باراک و سیستم های موشک ضد هوایی سریع پاسخ اسپایدر ، مهمات هدایت شده دقیق از موشک های هوا به هوای پایتون و Derby وCrystal Maze و Spice-2000 بمب های ساخت اسرائیل، قدرت نظارت و عملیات نیروهای مسلح هند را تقویت می کنند.
کمیته امنیت کابینه هند (یک نهاد دولتی مسئول برای خرید تجهیزات نظامی) در فوریه ۲۰۱۷مبلغ ۱۷۰۰۰ کروڑ (۲.۵ میلیارد دلار) برای خرید یک سامانه موشکی زمین به هوا با برد متوسط از اسرائیل را تائید کرد.
این معامله برای تامین ۲۰۰ موشک برای تجهیز پنج گروه نظامی کافی است که هر کدام ۴۰ واحد دریافت میکنند. موشک دارای برد ۵۰-۷۰ کیلومتراست. این سیستم بر اساس سیستم قدیمی باراک اسرائیل خواهد بود، که در هند استفاده می شود که طبق الزامات استاندارد در حال ارتقا وتغییر است.
” در ژوئن ۲۰۲۲, دهلی نو و تل آویو “چشم انداز هند و اسرائیل در مورد همکاری دفاعی”را برای یک مسیر کاری ۱۰ ساله وتقویت همکاری در فن آوری های دفاعی آینده مورد تواتفق قرار دادند.
همکاری هند واسرائیل در زمینه موشکی انقلابی قابل توجه در نقشه های تهاجمی و دفاعی هند علیه پاکستان ایجاد خواهد کرد.
به عنوان مثال، صنایع هوافضای اسرائیل (IAI) و سازمان تحقیق و توسعه صنایع دفاعی هند(DRDO) به طور مشترک تولید موشک هوایی زمین به زمین با برد متوسط(MRSAM) بر اساس Barak-8 وسیستم موشکی زمین به هوا بر اساس وزارت دفاع هند (MOD) را انجام دادند ، موشک هایMRSAM اثربخشی جنگی نیروی دریایی هند را بهبود می بخشد.
در ماه مه ۲۰۱۹ ، نیروی دریایی هند با موفقیت یک آزمایش شلیک موشک با استفاده از MRSAM را انجام داد. با استفاده ازسامانه ای با قابلیت از بین بردن دید سنسور(CEC) که امکان به اشتراک گذاری داده های سنسور درواحد زمان درباره هدفهای هوایی وارد شده بین کشتی های جنگی را فراهم میکند.
این آزمایش در ۱۷ مه ۲۰۱۹ اولین پروژه همکاری را به پایان رساند. وزارت دفاع هند گفت: “با اثبات موفقیت این همکاری بین نیروی دریایی هند و اسرائیل ، نیروی دریایی هند بعنوان یک گروه منتخب از نیروهای دریایی با توانایی های ویژه و خاص تبدیل شده است.
این قابلیت به طور قابل توجهی اثربخشی جنگی نیروی دریایی هند را در نتیجه ارائه یک مزیت عملیاتی نسبت به دشمنان بالقوه افزایش می دهد . بر اساس گزارش رسانه ها ، MRSAM بر روی ناوشکن های کلاس کلکته نصب شده بود و بر روی ناوچه های مخفی کلاس نیلگری نیزنصب خواهد شد که به عنوان ناوچه های پروژه ۱۷a نیز شناخته می شوند.
موشکهای MRSAMعلاوه بر نیروی دریایی هند ، به نیروی هوایی و زمینی هند نیز ارائه خواهد شد .
خرید سامانهS-400 Triumf ازروسیه
با وجود تایید ضمنی این مورد که آمریکا یک متحد استراتژیک برای هند است ، هند به طور هوشمندانه ای رابطه امنیتی طولانی مدت و پرسودومنفعت خود را با روسیه از اواخر دهه ۱۹۴۰ تقویت کرده است. در سال ۲۰۰۰، کمیسیونی بین دولت های هند و روسیه در مورد همکاری فنی نظامی (IRIGC-MTC) برای تسهیل و نظارت بر همکاری نظامی و فنی آنها تشکیل شد.
در نتیجه، همکاری نظامی از یک رابطه صرفا خریدار و فروشنده به تحقیقات مشترک، طراحی توسعه و تولید پلتفرم های نظامی پیشرفته تغییر پیدا کرده است. در حال حاضر، پروژه های نظامی دوجانبه مختلفی در حال اجراست که شامل تولید داخلی تانک های T-90 و هواپیماهای Su-30-MKI ، تامین هواپیماهای MiG-29-K و Kamov-31 و هلیکوپترهای Mi-17و۲۹ وارتقاء هواپیماهای ۲۹MiG- وعرضه لانچرSmerch چند راکتی میشود.
دراین مطالعه، همکاری دوجانبه آنها در توسعه موشک کروز BrahMos قابل توجه میباشد. آنها به طور مشترک یک سامانه مافوق صوت ۲۹۰ کیلومتر BrahMos را توسعه داده اند که هم به ارتش هند ونیروی دریایی وهم به Su-30 MKI نیروی هوایی هند وارد شد . از زمانی که هند به MTCR پیوست، کارشناسان فنی برای افزایش برد آن تا ۸۰۰ کیلومتر تلاش میکنند. در سال ۲۰۱۷، هند موشک BrahMos با برد ۴۵۰ کیلومتر را آزمایش کرده است.
موشک برد گسترده BrahMos با دقت سانتیمتری به هدف برخورد کرد. این پرواز آزمایشی فوق العاده یک پیشرفت بزرگ برای هند محسوب میشود. با این نسخه جدید هر سه نیروی زمینی ، دریایی و هوایی هند قادر خواهند بود تا به اعماق قلمرو دشمن حمله کنند.
از زمان آغاز جنگ اوکراین در فوریه ۲۰۲۲، تجارت هند با روسیه علیرغم انتقادات چندین رهبر غربی از نزدیکی هند به روسیه، به طور فوق العاده ای افزایش یافته است. برای مثال ، ” به دلیل خرید شتابزده نفت از زمان حمله ، واردات هند از روسیه در سال مالی گذشته ۴۰۰ درصد افزایش یافته است. هم اکنون روسیه چهارمین شریک تجاری بزرگ هند است وهنوزهم سطح این شراکت در حال افزایش است (در اکتبر ۲۰۲۲ این جایگاه دررتبه هفتم بود).”
روسیه اسکادران سوم S-400 Triumf را در ماه مارس۲۰۲۳ به هند منتقل کرد، ودو اسکادران باقی مانده را نیز تا پایان سال ۲۰۲۳ تحویل خواهد داد. اسکادران سوم یا در پنجاب-راجستان یا در کشمیراشغالی هند برای خنثی کردن حملات پاکستان مستقرخواهد شد
. “ S-400 قادربه مقابله با جنگنده های دشمن ، وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین و موشک های بالستیک و کروزبا برد تا ۴۰۰ کیلومتر میباشد. هند با خریدS-400 توانایی تضعیف توانایی عملیاتی موشک های بالستیک وکروز و جنگنده های پاکستان را بدست است.
کشورهای غربی به تجارت اخیر S-400 بین هند و روسیه اعتراضی نکردند.
واشنگتن نیز تحریم هایی را برای هند تحت(CAATSA) “قانون مقابله با دشمنان آمریکا از طریق تحریم ها بود” اعمال نکرد.
برعکس ، در مارس ۲۰۲۳ ، “چند شرکت پاکستانی به دلیل مشارکت در برنامه های نگران کننده موشک های بالستیک ، از جمله برنامه موشکی پاکستان ومشارکت درفعالیت های هسته ای غیرایمن،در”لیست تحریم” وزارت بازرگانی ایالات متحده قرار گرفتند.”
دولت بایدن هند را در لیست تحریم قرار نداد بلکه نام هند را در لیست جدیدی با عنوان “موشک بالستیک و فعالیت های هسته ای ناامن” قرار داد.این درحالیست که دون گریوز معاون وزیر بازرگانی ایالات متحده در مارس ۲۰۲۳ اظهار کرده بود که “ما برای مقابله با توسعه دهندگان و گسترش دهندگان سلاح وبرای مخالفت با تهاجم نظامی درصورت مدرنیزه شدن نظامی روسیه و چین و حفظ و پیشبرد حقوق بشر اقدام می کنیم” زیرا تحلیلگران امنیتی آمریکایی توصیه کرده اند که واشنگتن “اجازه دهد کشورهای دیگر در کنترل رشد چین پیشرو باشند.
بنابراین، ایالات متحده به هند کمک کرده است تا نیروی مسلح خود را مدرن کند و به همین دلیل معادله نفت را تحت فشار قرار دهد تا “سیاست مهار چین را توجیه کند و پیشرفت همکاری دفاعی خود را ادامه دهد.”
بنابراین، واشنگتن خرید S-400 و نفت از روسیه را توسط هند نادیده گرفته است. آمریکایی ها معتقدند که اکنون هند که از نظر نظامی مدرن شده واز نظر اقتصادی نیز پایدار است می تواند اثر افزایشی چین را در آسیا و اقیانوس آرام کاهش دهد.
با این حال، آنها باید درک کنند که این رویکرد ملایم نسبت به هند می تواند ثبات استراتژیک جنوب آسیا را تضعیف کند.
سیستم های موشکی جدید هند همچنان در حال توسعه، بهبود ، گسترش هستند و تنوع تکنولوژی و قابلیت های موشکی بالستیک ،هسته ای ، کروز ومافوق صوت روز بروز بیشتر میشود.
آنها “بر بهبود کیفیت فنی سیستم های موشکی خود با ترکیب مواد کامپوزیت در بدنه هواپیما ، سپر های حرارتی بهتر و سیستم های هدایت درپیشران های ورودی خود تمرکز کرده و با نگاه به آینده ، انواع مختلف کمک های نفوذی و همچنین پیشران مافوق صوت را توسعه داده اند تا اطمینان حاصل کنند که موشک هایشان می توانند با وجود هرگونه تلاش دشمن برای رهگیری آنها به اهداف خود برسند.
پروژه های قابل توجه توسعه موشک های جنگی اخیرشامل چندین کلاهک مستقل برای نصب مجدد (MIRV)، موشک هسته ای چند منظوره با برد ۷۰۰ کیلومتر وموشک های کوتاه برد بالقوه هسته ای Prahar، Brahmos وNirbhay هستند. علاوه بر این، هند مصمم به توسعه واستقرار سیستم های دفاع موشکی است که به حذف یا کاهش برخی اثرات حمله کمک می کند.
در حال حاضرهند، از سیستم های دفاع هوایی وموشکی اسرائیل و روسیه استفاده می کند. علاوه بر این، در حال توسعه سیستم های دفاع موشکی داخلی (BMD) است. جزئیات مختصر چند پروژه موشکی جدید در زیر داده شده است:
نسل جدید موشک: Agni-P
چهار آزمایش نسخه جدید “Agni-P” یا “Agni-Prime” که قادر به حمل کلاهک هسته ای است. این یک موشک ۱۰۰۰-۲۰۰۰ MRBM کیلومتر دو مرحله ای ، سطح-سطح ، قابل حمل در جاده وبا سوخت جامد است.” “این موشک توسط یک کامیون حمل می شود و از طریق یک مخزن پرتاب می شود. این سیستم دارای یک سیستم ناوبری پیشرفته ویک سیستم پرتاب جدید متحرک است که زمان لازم برای قرار دادن موشک ها در حالت آماده باش در یک بحران را کاهش می دهد.
در تاریخ ۷ ژوئن ۲۰۲۳ ، DRDO اولین آزمایش پرتاب شبانه را پس از سه آزمایش موفقیت آمیز موشک انجام داد و دقت و قابلیت اطمینان سیستم را تأیید کرد.” ” گزارش شده است که Agni-P با سوخت جامد می تواند در هنگام نصب مجدد مانور دهد ، که می تواند به موشک اجازه دهد تا ازضد حمله موشکی کشورهای منطقه (به عنوان مثال ، چین و پاکستان) فرار کند.” وسیله نقلیه مانور پذیر (MaRV) موشک را قادر می سازد تا کلاهک ها را به دو مکان درموقعیت آماده شلیک انتقال دهد. وزارت دفاع اعلام کرد که Agni-P به نیروهای مسلح وارد شده است.
موشک های مافوق صوت:
پیشرانهای مافوق صوتی که بسیار مورد توجه قرار گرفته اند- موشکهای مانور که با سرعت حداقل ۵ ماخ پرواز میکنند – برای قدرت های بزرگ بسیار جذاب می باشند.
یک موشک مافوق صوت با سرعت بالای ۵ ماخ حرکت می کند، یعنی پنج برابر سریعتر از سرعت صدا (۶۱۷۳ کیلومتر در ساعت) که سرعت ۱.۰۶ کیلومتر در ثانیه را تولید می کند.
این سلاح ها می توانند از “ایرکرافت ها، شناورها، کشتی ها و زیردریایی ها پرتاب شوند.”
به دلیل سرعت بالا، مانور پذیری و پرواز در ارتفاعات پایین تر، موشک های کروز مافوق صوت می توانند هدف را مورد اصابت قرار دهند در حالی که از رادارهای هشدار دهنده و سپرهای دفاعیBMD فرار می کنند.
“کیفیت ابتکاری سلاح های مافوق صوت هوایی توانایی آنها در حفظ سرعت مافوق صوت در داخل جو است. این توانایی به آنها اجازه می دهد تا از نیروهای آیرودینامیکی برای مانوراستفاده کنند ومسیرهای پروازی داشته باشند که نسبت به موشک های بالستیک معمولی، کمتر قابل پیش بینی باشد واین خصیصه باعث میشود که نقشه برداری از مسیرهای پرواز آنها چالش برانگیز باشد.”
موشک های مافوق صوت برای کشورهایی که به دنبال قابلیت انجام حمله اول،ازکارانداختن نیروهای دشمن در ضربه اول و قابلیت های ضد حمله هستند وسوسه انگیز هستند.
هند به دنبال موشک های مافوق صوت برای به دست آوردن قدرت مقابله با پاکستان است. هند هدف خود را بر دو کلاس از سیستم های فراصوت قرار داده است:
موشک کروز فراصوت وپرتابه پر سرعت شناور
برای به دست آوردن مهارت در فن آوری های فراصوت سازمان تحقیق وتوسعه صنایع دفاعی هند(DRDO) نمایشگر فناوری هایپرسونیک (HSTFV) که یک نمایشگر اسکرام جت است، را توسعه داد و اولین آزمایش خود را در ژوئن ۲۰۱۹ انجام داد که در آن شکست خورد.
با این حال، هند در ۷ سپتامبر ۲۰۲۰ با موفقیت موشک مافوق صوت داخلی را آزمایش کرد. یک موتور احتراق مافوق صوت ramjet، یا scramjet پیشرانش سوخت ، موشک مافوق صوت را تقویت می کند.
می تواند با شش برابر سرعت صدا پرواز کند. موشک بالستیک توسط یک پیشران با سوخت جامد پرتاب شد که آن را به ارتفاع ۳۰ کیلومتری برد. سپس موشک کروز از وسیله پرتاب جدا شد وورودی هوا باز شد.
وزارت دفاع هند اشاره کرد که آزمایش چندین فناوری مهم از جمله پیکربندی آیرودینامیکی برای مانورهای مافوق صوت، استفاده از نیروی محرکه scramjet برای اشتعال و احتراق مداوم در جریان مافوق صوت، مشخصه سوخت وساز پایداری مواد با دمای بالا ، مکانیسم جداسازی در سرعت های مافوق صوت و غیره،با موفقیت اثبات شده است.
تحلیلگران استراتژیک به این نتیجه رسیدند که این وسیله “مبنای یک موشک کروز با قابلیت حمل کلاهک هسته ای “خواهد بود. راجنات سینگ گفت: “این آزمایش موفقیت آمیز بود و آن را به عنوان یک “موفقیت تاریخی” توصیف کرد که چشم انداز نخست وزیر نریندر مودی در مورد خودکفایی هند را تائید می کند.”
هند با همکاری فدراسیون روسیه موشکهای سری BrahMos خود را ارتقا داده است.
گزارش شده که روس ها به هندی ها در تحقیق و توسعه “براموس II ، موشک طراحی شده برای پرواز تا سرعت ۷ ماخ” با استفاده از یک موتور احتراق فوق صوتی ramjet ، یا “scramjet کمک کرده اند که ممکن است تا سال ۲۰۲۵ بکار گرفته شود.
برخلاف موتور رامجت ، موتور اسکرام جت از اکسیژن اتمسفر به جای یک مخزن داخلی استفاده می کند که موشک را سبک تر و سریع تر می کند. BrahMos-II می تواند یک نوع ازموشک های ضد کشتی های فراصوت توسعه یافته توسط روسیه باشد ، و حداقل شش برابر سریعتر از موشک های BrahMos میباشد. موشک های مافوق صوت کوتاه برد برای هند به دلیل مانور پذیری آنها برای هدف قرار دادن اهدافی که توسط پاکستان و چین درکوه ها پنهان شده اند،ارزشمند خواهند بود.
” هند می تواند BrahMos-II را گسترش دهد زیرا وارد نظام کنترل فناوری موشک شده است. این نظام محدودیت ۳۰۰ کیلومتری را برداشته است و بنابراین هند می تواند محدوده موشک های برهموس را به حداقل ۴۵۰ کیلومتر با هدف ۸۵۰ کیلومتر گسترش دهد.
سازمان DRDO در حیدرآباد پرتاب موشک بالستیک (SLBM) ، Sagarika (K-15 ، B05) با برد ۷۰۰ کیلومتر را از زیردریایی آزمایش کرده و توسعه داده است.
علاوه بر این، در حال کار بر روی نسخه زمینی ساگاریکا از موشک هایپرسونیک Shourya با برد ۷۵۰ کیلومتر است. موشک Shourya یک کانستر پرتاب شده موشک هایپرسونیک زمین به زمین همچنین نوعی از موشک دو مرحله ای است که با سوخت جامد کار می کند. این موشک، پس از رسیدن به ارتفاع ۵۰ کیلومتر، با سرعت ۷.۵ ماخ پرواز می کند که آن را در دسته مافوق صوت با احتمال خطای دایره ای ۲۰-۳۰ متر قرار میدهد. پیگیری DRDO هند برای موشک های مافوق صوت به دلیل فن آوری هایی که از اسرائیل، روسیه و ایالات متحده وارد کرده است، واقع بینانه به نظر می رسد.
طرفداران سیستم های دفاع از موشک های بالستیک (BMD) معتقدند که قابلیت های دفاع موشکی، انعطاف پذیری را افزایش می دهد و اعتماد دشمنان را با وارد کردن شک و عدم اطمینان در برنامه ریزی و اجرای حمله ، کاهش انگیزه برای انجام حملات در مقیاس کوچک ، کاهش احتمال موفقیت در حمله و افزایش آستانه درگیری ، تضعیف می کند. برداشت مشابهی در جامعه استراتژیک هند در مورد سیستم دفاع موشکی وجود دارد. آنها متقاعد شده اند که BMD به طور موثر حملات موشکی پاکستان را خنثی می کند.
سمیر سن معتقد بود که این سیستم های دفاعی هند به طور موثری توانایی های موشکی پاکستان را خنثی خواهد کرد. به طورتمسخر آمیزی ، آنها نتوانسته اند درک کنند که عملکرد BMD در برابر رقبای هسته ای همسایه—پاکستان و چین—قابل بحث است. با این حال، آنها از توسعه سیستم های BMD حمایت می کنند.
هدف پروژه BMD هند تولید یک سیستم دفاعی دو لایه بوده است. سپر دفاعی موشک بالستیک دو لایه شامل سیستم دفاع هوایی پریتوی (PAD) و(AAD) دفاع پیشرفته اشوین بود. اولی توانایی از بین بردن موشکهای بالستیک در طول نیمه مسیر بابرد بلند وارتفاع بالا را دارد ودومی در مرحله پایانی مسیر خود دفاع کوتاه برد و کم ارتفاع در برابر موشک ها را ارائه داده است.
در ژانویه ۲۰۱۷، DRDO (سازمان تحقیق وتوسعه صنایع دفاعی) هند با موفقیت موشک رهگیر خارج از جو(AAD) را آزمایش کرد.
علاوه بر این، در ۱ مارس ۲۰۱۷ یک موشک داخل جوی را آزمایش کرد که قادر به رهگیری موشک های هدف ورودی در ارتفاع ۱۵ تا ۲۵ کیلومتری بود. موشک های “۶۱” AAD رهگیرهای فاز نهایی هستند که قادر به از بین بردن موشک ها پس از ورود مجدد به جو زمین هستند.
علاوه بر اینDRDO یک آزمایش دیگری نیز انجام داد: “نسل جدیدی از PAD با برد و سرعت بیشتر و حداکثر ارتفاع رهگیری نزدیک به سیستم THAAD ایالات متحده. رصد کننده های موشک توسط رادارهای ردیابی دوربرد غول پیکر Swordfish ،که یک نسخه داخلی ساخته شده از رادار Green Pin اسرائیلی است ، به اهداف خود هدایت میشوند. در اوت ۲۰۱۷.۶۵ دهلی نو تصمیم گرفت سیستم BMD خود را در دو روستای—الوار و پالی—در ایالت غربی راجستان نصب کند استقرار سیستم های BMD در راجستان که بسیار نزدیک به مرز پاکستان است نشان دهنده عملیاتی شدن نظریه جنگ سرد میباشد.
کارشناسان فنی موشکی هند ادعا کرده بودند ” موفقیت چندین آزمایش از سیستم های دفاع موشکی ” را تایید میکنند با این حال، تحلیلگران استراتژیک، اعتبار BMD هند را به دلیل “هوش جغرافیایی فضایی ضعیف وفقدان رصد کننده های موشک با سرعت بالا” مورد سوال قرار دادند. با این حال، انتظار می رود که هند بتواند این نقایص را به دلیل انتقال سخاوتمندانه فن آوری های نظامی پیشرفته ازسوی ایالات متحده رفع کند.
هند در حال توسعه سلاح های ضد ماهواره ای (ASAT) برای نابود کردن ماهواره ها ازطریق رهگیرهای صعودی که از زمین پرتاب می شوند، میباشد.
قابلیت از بین بردن ماهواره ها گزینه ای برای کور کردن دشمن در مه جنگی است. در ۲۷ مارس ۲۰۱۹، هند موشک ASAT را آزمایش کرد تا توانایی خود را برای نابود کردن ماهواره ها در مدار نشان دهد.
” نخست وزیر مودی درتوییت خود نوشت:” در سفر هر ملت، لحظاتی وجود دارد که بیشترین افتخار را به ارمغان می آورد و تأثیر تاریخی بر نسل های آینده دارد، یکی از این لحظات برای امروز است. هند موشک ضد ماهواره (ASAT) را با موفقیت آزمایش کرد”
چالش های پاکستان ومحرک های مدرن سازی صنایع موشکی پاکستان با چالش های استراتژیکی مواجه است که ناشی ازسخنان تحریک آمیزرهبران سیاسی هند، تهدید دکترین نظامی اجباری ومدرن سازی سریع نیروهای نظامی از جمله معرفی سامانه های موشکی جدید است.
این تحولات باعث بی ثبات شدن یا اشتباه درمحاسبات شده ومنجر به تهدید پایداری منطقه می شوند. بنابراین پاکستان نیاز دارد که توان انگیزه ای هسته ای ایمن، محکم و موثری را حفظ کند و قابلیت های هسته ای انعطاف پذیر را برای دستیابی به تاثیرات دوگانه نگهداری از طیف کامل تهاجمی راحفظ کند. یعنی بازدارندگی از حمله بزرگ به هند از طریق تهدید استفاده از اولین موشک های هسته ای و از طریق تهدید انتقام هسته ای.
پاکستان باید به طور مداوم سلاح های عملیاتی و استراتژیک خود را ارتقا دهد تا محاسبات تصمیم گیری هند را پیچیده کند. از جمله اینکه یا باید یک بحران را آغازکند مثلا درگیری مسلحانه در خط مرزی را آغاز کرده یا حملات فلج کننده را با استفاده از قابلیت های غیر هسته ای انجام دهد. جنگ محدودی را ایجاد کند یا بحران را به استفاده از سلاح های هسته ای در هر مقیاسی افزایش دهد. لازم بذکر است نیروهایی که انعطاف پذیری در تصمیم گیری هسته ای را فراهم می کنند شامل کلاهک های موشک بالستیک کم بازده یا کوچک (nasr-missile) ، هواپیماهای جنگنده دوگانه ، موشک های بالستیک جامد و موشک های کروز است.
مهمتر از همه اینکه به نظر می رسد، اسلام آباد به سیاست محدودیت هسته ای خود که بیش از دو دهه واز ماه مه ۱۹۹۸ از آن حمایت کرده است، همچنان پایبند است.
چالش دشواربرای سیاست گذاران دفاعی پاکستان تضمین اعتبار FSD (اثربخشی، پاسخگویی، بقا ، انعطاف پذیری و قابلیت مشاهده) بدون لغو سیاست مهار هسته ای خود یا جلوگیری از مسابقه تسلیحات هسته ای گران قیمت با هند است.
اگرچه هند به طور مستقیم پیشنهاد محدودیت هسته ای پاکستان را رد کرده است ، اسلام آباد سعی کرده که از رقابت هسته ای و غیر هسته ای با دهلی نو جلوگیری کند.
واقعیت نگران کننده این است که اگر اسلام آباد به دنبال یک رویکرد محدود کننده باشد و در ساخت و ادغام فن آوری های نوظهور جدید برای پیشبرد سلاح های معمولی و هسته ای خود، به ویژه موجودی موشک ها ، ناتوان باشد ، “دهلی نو در هزینه های دفاعی و مدرن سازی نیروهای مسلح چنان بر اسلام آباد پیشتاز خواهد بود که پاکستان مجبور شود دست به انتخاب های دشواری بزند.” از این رو ، اسلام آباد باید در جهت حصول به پنج عامل بی ثبات کننده در محیط استراتژیک خود فعال تر باشد.
پنج عامل پیشرفت زیر در محیط خارجی آن باعث مدرن سازی موشک های آن می شود:
اول، اینکه هند سومین کشوری است که بیشترین هزینه نظامی را پس از ایالات متحده و چین پرداخت میکند.
در فوریه ۲۰۲۳، دولت مودی “۵.۹۴ تریلیون روپیه (۷۲.۶ میلیارد دلار) را برای هزینه های دفاعی در سال مالی ۲۰۲۳ -۲۴ اعلام کرد که این یک افزایش ۱۳ درصدی در هزینه های دفاعی بوده است.” بر اساس گزارش های مطبوعاتی ، “۱.۶۳ تریلیون روپیه برای خرید سلاح های جدید ، هواپیماها ، کشتی های جنگی و سایر تجهیزات نظامی هزینه خواهد شد.” علاوه براینکه هند به توسعه نیروهای خود و پیشرفت سریع و ادغام قابلیت های فضایی ، ضد فضایی ، سایبری ، الکترونیکی و جنگ اطلاعاتی بمنظور پشتیبانی از رویکرد جامع خود در جنگ مشترک پرداخته است.
دوم، بنظر میرسد که رویکرد کنترل تسلیحات در ژئوپلیتیک منطقه ای و جهانی دیگر جاذبه ای ندارد.
ایالات متحده از معاهده ABM 1972 در ژوئن ۲۰۰۲ و معاهده INF 1987 در سال ۲۰۱۹ خارج شده است. جنگ فعلی اوکراین چشم انداز کنترل تسلیحات هسته ای بین مسکو و واشنگتن را کاهش می دهد. آمریکا در فوریه ۲۰۲۳ اعلام کرد که مشارکت خود را در توافقنامه کنترل تسلیحات باقی مانده بین ایالات متحده و فدراسیون روسیه را متوقف میکند.
بهمین دلیل، قدرت های بزرگ هزینه های زیادی را برای مدرن سازی نیروهای مسلح خود صرف کرده اند. به عنوان مثال، دولت بایدن همچنان متعهد به صرف مقدار زیادی پول—بیش از ۶۰۰ میلیارد دلار در دهه آینده—در سلاح های هسته ای میباشد. سرمایه گذاری های بزرگ توسط قدرت های بزرگ در بخش نظامی باعث مسابقه تسلیحاتی بسیار زیادی شده است. بنابراین، با وجود داشتن یک سیاست محدودیت هسته ای، پاکستان نمی تواند پیشرفت سه گانه نوظهور خود شامل هواپیماها ، موشک های بالستیک و موشک های کروز (پرتاب از زمین و دریا) را متوقف کند.
سوم ، عملیات نظامی روسیه در اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲, نشان دهنده احیای رقابت جنگ سرد در اروپا بود که مشروعیت و گسترش ناتو را به عنوان یک نهاد تأیید کرد و سیاست ائتلاف نظامی در اروپا و آسیا را دوباره زنده کرد.
در ۴ آوریل ۲۰۲۳ ، فنلاند ۳۱امین عضو ناتو شد. سیاست خارجی واستراتژیک نظامی دولت بایدن در جنگ سرد ناتو را در محیط ژئوستراتژیک یورو-آتلانتیک گسترش داد. این باعث شکوفائی Quadو AUKUS در محیط ژئوپلیتیکی آسیا و اقیانوس آرام شد.”
چهارم ، هند ممکن است معامله ای شبیه به AUKUS با ایالات متحده انجام دهد.
علاوه بر این ، در ماه مه ۲۰۲۳ کمیته کنگره ایالات متحده ،هند را برای عضویت در ناتو پلاس توصیه کرد. این موضوع مقدمات همکاری امنیتی را به طور سازنده ای به مدرن سازی نظامی هند کمک می کند. به عنوان مثال ، “اسناد امنیتی ایالات متحده که در اکتبر ۲۰۲۲ منتشر شد ، پیشرفت مشارکت های استراتژیک هند و ایالات متحده و افزایش سرمایه گذاری آمریکایی در مدرن سازی توانایی جنگی هند را تأیید کرد. حمایت سخاوتمندانه آمریکایی ها از نیروهای مسلح هند ممکن است هند را قادر سازد تا به استراتژی مهار چین به ایالات متحده کمک کند.” که در نتیجه معضل امنیتی پاکستان تشدید میشود.
پنجم ، هند در حال توسعه مجموعه ای از سلاح های پرکاربرد ودقیق برای دفاع موشکی با کمک بزرگترین صادرکنندگان تسلیحاتی است که تهدیدی برای توانایی پاکستان برای حمله به آنهاست.
“انقلاب درفناوری هدایت موشکی” به هند امکان میدهد تا کلاهک های هسته ای و غیر هسته ای را بسیار نزدیک تر به هدف مورد نظربسازد.
توسعه فناوری همراه با انقلابی دربازدهی و راندمان سیستم شده است که برای هند توسعه کلاهک های هسته ای استراتژیک بسیار کوچک از جمله سلاح های انعطاف پذیر با ظرفیت چندگانه را فراهم کرده است.
از این رو، سیاست گذاران دفاعی پاکستان ممکن است نگران قدرت حمله و دفاعی هند باشند که آن را تشویق می کند تا اولین حمله هسته ای را علیه پاکستان انجام دهد زیرا مطمئن است که می تواند به هر گونه انتقامی پاسخ دهد. علاوه بر این، سیستم پیشرفته دفاعی هند، پاکستان را مجبور می کند تا بخش قابل توجهی از زرادخانه خود را در حالت آماده باش نگه دارد زیرا تاخیردر اقدام ، انتقام را ناممکن میسازد.
در چنین سناریویی، پاکستان مجبور است سرمایه گذاری زیادی دربخش های توسعه یک سیستم هشدار زودهنگام موثر ، پیشبرد سیستم کنترل و فرماندهی و همچنین بازنگری در سیاست خود برای حفظ کنترل متمرکز بر سلاح های هسته ای انجام دهد ، به ویژه در عملیاتهای نظامی دریایی که آسیب پذیری زرادخانه خود را با ارسال سلاح های خود به دریا کاهش دهد.
از طرف دیگر، پاکستان هرگز تمایلی برای مطابقت با هند در زمینه پیشرفت تسلیحاتی ابراز نکرده است. هیچ اطلاعاتی در دسترس نیست که نشان دهد پاکستان در حال توسعه زیردریایی های هسته ای است یا نه. با این حال اسلام آباد ترجیح می دهد که بازدارندگی کامل خود را حفظ کند تا نیروهای هسته ای آن در صورت جنگ با هند، موارد احتمالی متعددی را پوشش دهند تا به نیروهای مسلح و شهرهای هند آسیبهای غیرقابل جبرانی وارد کند.
سیستم های موشکی جدید پاکستان، بحث قبلی نسبت به تقویت نظامی هند را بیشتر برجسته میکند، که به دلیل روند کاهش در اقتصاد ملی، پاکستان را مجبور می کند هزینه های دفاعی و مدرن سازی نیروهای مسلح خود را افزایش دهد که کار بسیار سختی در این شرایط اقتصادی میباشد.
پاکستان بدلیل تنگناهای سیاسی و مالی در خرید سخت افزار نظامی از بازارهای نظامی بین المللی ، بیشتر به مجتمع نظامی-صنعتی داخلی خود برای ساخت سلاح های متعارف و غیر متعارف وابسته است.” علاوه بر ارتقاء سلاح های متعارف ، پاکستان تلاش کرده تا اعتبارهسته ای خود را با حفظ قانون بازدارندگی هسته ای و بدون ایجاد تنش با هند در مسابقه تسلیحاتی حفظ کند. با این حال، برای اعتبار FSD، “اسلام آباد توانایی هسته ای خود را در محدوده حداقل بازدارندگی هسته ای بهبود بخشیده است.
امروز پاکستان در تولید موشک های بالستیک وکروزداخلی خود را ارتقا بخشیده است. بنابراین، طیف گسترده ای از قابلیت ها و زیرساخت های نظامی را به نمایش گذاشته است، از جمله چندین تجهیزات با قابلیت نصب مجدد و با قابلیت هدفگیری مستقل (MIRV) ، بهبود موجودی موشک های بالستیک و کروز و سرمایه گذاری در تحقیق و توسعه موشک های مافوق صوت.
در ژانویه ۲۰۱۷، “پاکستان با موفقیت اولین آزمایش موشک بالستیک متوسط برد، زمین به زمین Ababeel را انجام داد، که از MIRV برای تحویل چندین کلاهک معمولی وهسته ای استفاده می کرد. گزارش شده است که با کمک چین، پاکستان در حال توسعه ودسترسی به فضا وسیستم های ردیابی نوری پیشرفته برای MIRVs است.
در ۲۹ مارس ۲۰۱۸، اسلام آباد Babur-lll، یک موشک کروز زیردریایی (SLCM) با برد ۴۵۰ کیلومتر و توانایی تحویل محموله های مختلف، از جمله کلاهک های هسته ای را آزمایش کرد .همچنین یک موشک با پلتفرم غواصی با استفاده از نیروی محرکه درزیر آب آزمایش شد.”
بررسی ها نشان می دهد که پاکستان به طور جدی بدنبال سلاح های مافوق صوت برای خنثی کردن حملات هند میباشد.
برنامه ریزی وزارت دفاع پاکستان برای تولید (MoDP) برای سال های ۲۰۱۷-۲۰۱۸ نشان داده است که این کشور در حال تحقیق وتوسعه موشک های مافوق صوت است تا توانایی های دفاعی خود را در برابر موشک های کروز ضد کشتی مافوق صوت مانند BrahMos افزایش دهد. همچنین نیروی دریایی پاکستان تمایل خود را برای توسعه وتجهیز کشتی های جنگی آینده با “یک موشک بالستیک ضد کشتی (P-282) مدل Df21d چین”-یک موشک فراصوت—ابراز کرد. گزینه دیگرنیز می تواند این باشد که پاکستان موشک بالستیک متوسط برد را با یکی از تجهیزات مافوق صوتی مجهز کند.
در جنوب آسیا اصطلاح “ثبات استراتژیک” توسط کارشناسان آمریکایی و اروپایی استفاده می شود که در موارد احتمالی هسته ای بصورت دوگانه ای بر” عدم وجود انگیزه برای استفاده از سلاح های هسته ای بصورت اولیه “(ثبات بحران) یا “عدم وجود انگیزه برای توسعه و گسترش نیروی هسته ای” (ثبات در رقابت تسلیحاتی) تأکید می کنند.”
از نظر تئوری، توانایی سلاح های هسته ای هند وپاکستان باعث استحکام استراتژیک در جنوب آسیا میشود. جدول زیرداده هایی درباره توان هسته ای هند و پاکستان ارائه میدهد همچنین نشان می دهد که نه هند و نه پاکستان سلاح های هسته ای شان را مستقر نکرده اند.
مستقر: کلاهک های هسته ای که بر روی موشک ها قرار می گیرند ویا در پایگاه هایی با نیروهای عملیاتی قرار دارند.
ذخیره شده: کلاهک های هسته ای که درانبارمرکزی ذخیره شده اند ونیاز به آماده سازی (به عنوان مثال، حمل و نقل و بارگذاری به پرتاب کننده ها) قبل از استقرار دارند.
منبع: سالنامه ۲۰۲۳SIPIRI : تسلیحات ، خلع سلاح و امنیت بین المللی www.sipriyearbook.org ، ص ۲۴۸
توسعه شگفت انگیز در محیط استراتژیک جنوب آسیا به این صورت است که ” زرادخانه هسته ای هند دروضعیت آمادگی بسیار بالاتری نگه داشته می شود.”
دسترسی بسیار بالای سلاح های هسته ای نشان می دهد که “هند در حال گذاربه سمت یک موضع هسته ای پادمقاومتی است تا سلاح های هسته ای دشمن را در اوایل درگیری ، حتی قبل از اینکه بتوانند مورد استفاده قرار گیرند مورد هدف قرار دهد.”
قابلیت نیروی پاد مقاومتی هند شرایطی را ایجاد می کند که در آن قدرت پاسخ دهی پاکستان در برابر حمله اولی که توسط هند صورت بگیرد، آسیب پذیر خواهد بود. علاوه بر این، هند به دفاع موشکی خود اعتماد دارد تا هرگونه موشک پاکستانی را که روی زمین توسط نیروهای پادمقاومتی نابود نشده اند را از بین ببرد.
بحث پیشین نشان می دهد که ابهام وسردرگمی ثبات استراتژیک در منطقه به دلیل مدرنیزه شدن سیستم های موشکی هند وپاکستان افزایش یافته است.
تحولات وتوسعه سیستم های موشکی جدید چهار چالش مرتبط با ثبات استراتژیک در جنوب آسیا را بوجود می آورد:
بی ثباتی رقابت تسلیحاتی، تشدید معضل امنیتی، پارادوکس ثبات و ناپایداری تعمیق یافته و رقابت استراتژیک مداوم و مستمربین رقبای استراتژیک.
از نظر تئوری وعملی، این چالشها برخلاف حفظ ثبات بازدارندگی هسته ای هستند. از این رو، معرفی سیستم های موشکی جدید عاملی برای بی ثبات کردن بازدارندگی هسته ای میباشد. برعکس، سیستم های موشکی جدید می توانند ثبات بازدارندگی هسته ای را افزایش دهند به شرطی که این سیستم ها تعادل تروریسم بین رقبای استراتژیک را تشدید کنند وآسیب پذیری های متقابل را افزایش دهند. این پارادوکس سردرگمی ثبات استراتژیک در جنوب آسیا را افزایش می دهد.
سردرگمی ثبات استراتژیک در جنوب آسیا تشدید یافته است زیرا هند در معرفی سیستم های موشکی جدید مانند موشک های کروز مافوق صوت، تجهیزات ضد ماهواره ای وسیستم های دفاع موشکی برغم ثبات فعلی درمنطقه، همچنان پیشروی می کند در حالی که پاکستان از اصول واقع گرایانه خود پیروی می کند تا در برابر دشمنش از خود دفاع کند. این رویکردهای متضاد درتوسعه موشکی به طور سیستماتیک عدم تقارن کیفی وکمی را در سیستم های موشکی افزایش می دهد که برای ثبات بازدارندگی هسته ای در جنوب آسیا مفید نیست.
بحث زیر در مورد چالشهای استراتژیکی است که به طور بالقوه باعث بی ثباتی استراتژیک درمنطقه جنوب آسیا می شود.
در حال حاضر، قابلیت اطمینان عملیاتی شدن سیستم های موشکی جدید هند قابل تاریخ گذاری است با این حال، با پیشرفت مداوم تکنولوژیکی از طریق کمک متحدان، هند می تواند زرادخانه موشکی خود را بروزرسانی کند، که این موضوع سیگنال خوش بینانه ای برای ثبات منطقه نیست. برای مثال، سیستم BMD یک سلاح جدید است که می تواند تعادل قدرت را به نفع صاحب آن تغییر دهد. بررسی سوابق تاریخی نشان می دهد که عدم تعادل قدرت همیشه برای بازدارندگی، ثبات، کنترل تشدید، اقدامات اعتماد سازی وروند صلح بین همسایگان جنگ طلب مضر بوده است.
دومین چالش، سیستم های (دفاع موشکی بالستیک) BMD انگیزه برای اولین حمله یا پاسخ متقابل را افزایش می دهند وسوسه چنین وضعیتی باعث درک اشتباه وافزایش چالش “استفاده کن یا از دست بده” می شود.”به گفته استیون ام والت،” نیروهای انتقام جوی پادضربه ای، پایدار کننده وضعیت هستند زیرا از کشوربه روش بازدارندگی محافظت می کنند. اما قابلیت ضدحمله نیروی طرف مقابل را تهدید نمی کنند. به عنوان مثال، زیردریایی های موشک بالستیک، پایدار کننده هستند زیرا برای ضد حمله قابل اعتماد هستند اما یکدیگر را تهدید نمی کنند.
به عبارت دیگر، سلاح های ضد نیرو، قابلیت های جنگی واستراتژیک زیردریایی ودفاع های موشکی، ظرفیت دفاعی طرف مقابل را ناپایدار می کنند ودر نتیجه ترس های امنیتی آن را تشدید می کند. سلاح های ضد نیروی هند وBMD می توانند اسلام آباد را به تصویب استراتژی ” استفاده کن یا از دست بده ” سوق دهند که بمعنای “خواستار استفاده زودهنگام از نیروهای هسته ای خود در صورت وقوع درگیری برای نفوذ به سپردفاعی هند” قبل از اینکه هند بتواند قابلیت حمله هسته ای پاکستان را خنثی کند.
سومین چالش، مشکلات فنی در طول فرآیند مدرن سازی سیستم های موشکی است که چالش مهمی می باشد. این کشورها معمولا زمانی با مشکلات تکنولوژیکی مواجه می شوند که ازمهندسی معکوس برای پیشبرد موجودی موشک های داخلی خود استفاده می کنند. هند با مشکلات فنی زیادی در مدرن سازی سیستم های موشکی خود مواجه شده است.
نقص فنی در طول آزمایش وروند آموزش ممکن است ثبات استراتژیک جنوب آسیا را به دلیل فراوانی موشک های CBM بین هند وپاکستان بی ثبات کند.
چهارمین چالش، تکراری بودن توافقنامه (این توافق در مورد اطلاع رسانی پیش از آزمایش پرواز موشک های بالستیک بین هند وپاکستان در سال ۲۰۰۵ امضا شد) احتمال انتقام تصادفی یا ناخواسته را افزایش می دهد. درگذشته این توافقنامه بسیار موثر بود، اما دامنه محدود آن باعث شد که پس از معرفی سیستم های موشکی جدید، بی اثرشود. به عنوان مثال، تحولات بعد از فرود اشتباهی موشک کروز هند در پاکستان در ۹ مارس ۲۰۲۲، نشان داد که ” گزارش شده است پاکستان آماده است تا یک حمله انتقام جویانه متناسب علیه هند آغاز کند قبل از اینکه متوجه شود که موشک ممکن است به طور تصادفی شلیک شده باشد.”
اگر به توافقنامه فوق بند اطلاع رسانی موشک اضافه می شد وهند آزمایش موشک کروز را اعلام می کرد، این وضعیت نگران کننده ایجاد نمیشد.
پنجمین چالش، معرفی سیستم های موشکی جدید باعث زیر سوال رفتن توافقنامه اطلاع رسانی موشکهای بالستیک که در سال ۲۰۰۵ امضا شده، می شود. هدف از این توافق جلوگیری از انتقام تصادفی یا ناخواسته بوده است. علاوه برآن، این توافقنامه قابلیت تحویل تجهیزات را شفاف می کند که برای بازدارندگی تنش هسته ای بین هند و پاکستان ضروری است. معرفی سیستم های موشکی جدید درعمل توافقنامه اطلاع رسانی موشک بالستیک را منسوخ کرده است.
ششمین چالش، این است که فرایند مدرن سازی موشکی ممکن است منجر به “یک وضعیت درگیری هسته ای”ناگهانی بین هند و پاکستان شود که در طول جنگ سرد به شدت بین ایالات متحده و اتحاد جماهیر شوروی نگران کننده بود” زیرا تهدید استفاده از سلاح های هسته ای با تولید و ادغام فن آوری های جدید در موشک های تهاجمی و استقرار سپر های موشکی دفاعی افزایش می یابد.
پاکستان در معرض احتمال حملات هسته ای غافلگیرکننده ای قرار گرفته است. احتمالی که سیاست گذاران پاکستانی می توانند پس از استراتژی حمله فلج کننده هند، حمله تلافی جویانه در بالاکوت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۹ ، استقرار تجهیزات هسته ای هند، تهدید هسته ای نخست وزیر مودی در طول بحران نظامی پس از پلواما درسال ۲۰۱۹ بین هند و پاکستان ، محتمل ببینند.
هفتمین چالش این است که، مدرنیزه کردن سیستم های موشکی نیاز به تحول نظام آموزشی درهند وپاکستان دارد، مخصوصا اینکه ویژگی های آشکارشده اخیردر آموزش های نظامی هر دو کشور برای ثبات استراتژیک در جنوب آسیا نگران کننده تشخیص داده شده است. کارشناسان استراتژیک هند انتظار دارند که نیروهای مسلح خود را برای یک استراتژی عملیات نظامی فعال (دکترین شروع سرد) به عنوان بخشی از تغییرو تحول در نظام دکترین هسته ای مانند روسیه “داشتن شدت عمل برای آرام کردن”مدرن کنند.
این بدان معنی است که هند توانایی نظامی وقابلیت لازم برای تشدید بحران معمولی را دارد و همزمان قادراست که بحران را بدون ریسک شکست یا عبور از آستانه هسته ای، آرام کند.در مقابل روش پاکستان هم براساس شرایط احتمالی و پیش آمده درجنگ است، یعنی هرچه پیش آید خوش آید. واقعیت نگران کننده این است که هر گونه درگیری عواقب فاجعه باری خواهد داشت.
نتیجه گیری:
زرادخانه موشک های کروز و بالستیک هند که به سرعت در حال گسترش است، معرفی موشک های کروز مافوق صوت ، S-400 روسیه و موشک های مختلف اسرائیلی ، آزمایش سیستم های ضد ماهواره ای و لفاظی در زمینه آزمایش های موفق سیستم های BMD ، پاکستان را در مورد تعداد موشک ها و قابلیت اطمینان کلاهک های هسته ای در وضعیت نامساعدی قرار می دهد.
این سیستم ها انگیزه قوی برای پاکستان جهت اتخاذ یک موضع هسته ای قوی تر وافزایش هزینه های دفاعی برای تقویت حصار دفاعی خود هستند که خود یک وظیفه بسیار سنگین به دلیل روند کاهشی در اقتصاد ملی پاکستان است. با داشتن گزینه های محدود در خرید تجهیزات نظامی از بازارهای نظامی بین المللی به دلیل تنگناها ومحدودیت های مالی، پاکستان بیشتر به سمت یک تامین کننده تجهیزات نظامی-صنعتی داخلی برای تسلیحات نظامی و غیر نظامی خود تمایل خواهد داشت.
درواقع برای داشتن یک شبکه پدافندی معتبر و قابل اتکا ، پاکستان باید قابلیت هسته ای خود در محدوده حداقلی دفاعی هسته ای معتبر را بهبود بخشد وتولید موشک های بالستیک و کروز تولید داخل خود را توسعه دهد.
در این زمینه محاسبات ریاضی نشان می دهد که به سادگی یک وسیله نظامی ویک کلاهک هسته ای، بیشتراز آنچه برای نابودی دشمن مورد نیاز است او را به هدف نزدیک می کند. بنابراین افزایش قدرت عددی نیروهای سه گانه هسته ای را می توان با جایگزینی موشک های تک کلاهک با MIRVs با حداکثر ۱۰ وسیله با قابلیت نصب مجدد (RV. s) در هر موشک، قدرت عددی نیروهای سه گانه هسته ای را افزایش دهد. علاوه بر این، بایست فضای درگیری را با به حداقل رساندن زمان آن تحت کنترل درآورد.
تکنیک های اصلی دردسترس طراحان موشک های تهاجمی، برای تسلط بر فضای نبرد، بهره برداری از سرعت، ارتفاع وکاهش سطح مقطع رادار است. بنابراین، نخبگان حاکم پاکستان باید با یک سیاست اقتصادی ودیپلماتیک، راهکاری برای قابل اطمینان بودن توانایی دفاعی خود بدون توجه به فشارهای داخلی و خارجی طراحی کنند.
راه حل منطقی این است که اسلام آباد به جای گرفتار شدن درشتاب مسابقه تسلیحاتی برای توسعه سامانه های موشکی و ماهواره ای، باید تلاش های خود را برای افزایش ظرفیت سیستم دفاعی خود با افزایش موجودی موشک های کروز و بالستیک و تولید کلاهک هسته ای محدود کند. علاوه بر این شایسته است اسلام آباد برنامه مشخصی را برای کم کردن فاصله تکنولوژیک خود با همسایه هسته ای اش ، با شروع هوشمندانه تحقیق و توسعه سیستم های موشکی جدید و بکارگیری فن آوری های نو در شبکه پدافندی خود، ترسیم نموده تا با رکن اصلی مفهوم بازدارندگی و دفاع، که قابل اطمینان بودن است ، مطابقت پیدا کند.
