اثرگذارترین سیاست مدار پاکستان

اتفاقات ۱ ماه گذشته ی پاکستان شاید به اندازه ی کل تاریخ پاکستان دارای فراز و نشیب بوده است.

اجماع احزاب پاکستانی بلاخص حزب نواز شریف و زرداری ، خرید نمایندگان جنبش انصاف با هزینه ی هنگفت توسط احزاب مخالف عمران خان، برکناری عمران خان از قدرت با رای عدم اعتماد مجلس، انتخاب شهباز شریف به عنوان نخست وزیر پاکستان، انتخاب حمزه شهباز ( پسر شهباز شریف) به عنوان استاندار استان پنجاب، انتخاب بلاول بتو زرداری ( رئیس حزب مردم ، بزرگترین حزب سیاسی پاکستان و یکی از احزاب بزرگ جهان) به عنوان وزیر امور خارجه ی کابینه ی شهباز شریف !

دوستی حزب مردم با حزب جنبش ملی متحده ( کراچی) ، محبوبیت بیش از پیش عمران خان میان مردم، دو دستگی در ارتش پاکستان بر سر حمایت و عدم حمایت از عمران خان، استقرار سفیر جدید آمریکا در پاکستان (دونالد بلوم) بعد از ۴ سال ( در این ۴ سال سفارت آمریکا در اسلام آباد با مسئول سفارت اداره میشد و سفیر رسمی در این کشور نداشت)، اختلاف میان رئیس جمهور پاکستان ( دکتر عارف علوی، از جنبش انصاف) با نخست وزیر پاکستان ،  بالاترین نرخ تبدیل روپیه به دلار در تاریخ پاکستان، و بسیاری اتفاقات غیر قابل پیش بینی دیگر.

در بحبوحه ی این اوضاع که ممکن است چشم همه به سمت عمران خان و شهباز شریف باشد، من اما
معتقدم قدم های اصلی در سیاست پاکستان توسط شخص دیگری برداشته میشود.

اثر گذارترین شخصیت سیاسی پاکستان به نظر من نه عمران خان است و نه برادران شریف، این شخصیت استثنایی کسی نیست جز آصف علی زرداری.

آصف علی زرداری در ۲۶ جولای ۱۹۵۵ میلادی در شهر کراچی پاکستان به دنیا آمد.

او تنها پسر حکیم علی زرداری، رئیس قبیله ی بزرگ زرداری در پاکستان است که اصالتی بلوچ دارد.

پدرش حکیم علی، یکی از خان های بزرگ پاکستان و صاحب هزاران هکتار زمین کشاورزی و تجاری بود .سینما بامبینو، یکی از سینماهای معروف کراچی نیز متعلق به پدر آصف علی بود.

تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه ی گرامر اسکول کراچی گذراند.

بر اساس زندگینامه ی منتشر شده از او، دوره ی دبیرستان را در دبیرستان نظامی پتاروو گذرانده است.

هر چند هیچ مدرکی مبنی بر اتمام دوره ی دبیرستان خود ارائه نداده و حتی یکی از معلمین این دبیرستان ادعا کرده بود، چون نتوانست در امتحانات خود قبول شود، هیچ گاه فارغ التحصیل هم نشد.

در ماه مارس سال ۲۰۰۸ آصف علی زرداری اعلام کرد که لیسانس خود را از دانشکده ی کسب و کار لندن در اواخر سال ۱۹۷۰ دریافت کرده است اما باز هم هیچ مدرکی برای این ادعا ارائه نکرده است.

بر اساس تحقیقات ، او دوران نوجوانی و جوانی خود را در عیش و عشرت در حالیکه عاشق ورزش های پولو و بوکس بوده گذرانده است .

اما زندگی او از ۱۸ دسامبر ۱۹۸۷ میلادی پس از ازدواج با بی نظیر بوتو، دختر ذوالفقار علی بوتو، سیاست مدار برجسته ی پاکستانی دچار یک تغییر اساسی شد.

جشن ازدواج زرداری و بی نظیر در شهر کراچی با شکوه هر چه تمام برگزار شد و بیش از ۱۰۰ هزار نفر در این جشن شرکت کردند!

چند ماه بعد از ازدواج این دو نفر، هواپیمای ژنرال ضیا الحق رئیس ارتش پاکستان که با کودتا قدرت را به دست گرفته بود و دستور اعدام ذوالفقار علی بوتو، پدر بی نظیر را صادر کرده بود در آسمان منفجر شد و چند ماه پس از این حادثه، بی نظیر بوتو با داشتن ۹۴ کرسی از ۲۰۷ کرسی مجلس ملی به عنوان اولین زن مسلمان ، نخست وزیر کشور پاکستان شد.

هر چند آصف علی زرداری در دور اول نخست وزیری همسر خود ، به ظاهر از سیاست فاصله گرفته بود اما شواهد نشان میدهد او در واقع از موقعیت همسر خود نهایت استفاده را برده و ثروت کلانی به دست آورده است.

پس از افشای برخی از قراردادهای دولت بی نظیر بوتو و سهم خواهی آصف علی زرداری از این قراردادها، او به آقای ۱۰ درصدی معروف شد . چون از تمام قراردادهای دولتی با شرکتهای داخلی و خارجی ۱۰ درصد به عنوان کمیسیون دریافت میکرده است.

با وجود پروپگندای تبلیغاتی وسیع علیه او، آصف علی زرداری هیچ گاه در این خصوص اظهار ناراحتی نکرد و هیچ بیانیه ای هم صادر نکرد!

بد نیست  بدانید که پرونده های اتهام علیه آقای آصف علی زرداری، بیش از ۳۰۰ پرونده ی داخلی و خارجی است.

پرونده ی قتل، رشوه، احتکار، اختلاس، آدم ربایی، دروغ، و خلاصه هر جرمی که به ذهنتان میرسد را میتوانید در لیست طویل پرونده های او پیدا کنید.

آصف علی زرداری در ۱۰ اکتبر ۱۹۹۰ به جرم آدم ربایی و تلاش برای بمب گذاری و ترور یک تبعه ی انگلیس دستگیر و راهی زندان شد.

جالب اینجاست که در انتخابات همان سال و همان ماه،‌یعنی اکتبر ۱۹۹۰ در حالیکه او در زندان بود، توانست رای منطقه ی خود را به دست آورد و به عنوان نماینده ی مردم وارد مجلس ملی پاکستان شود!

در فوریه ی سال ۱۹۹۳  آقای زرداری از زندان آزاد شد و از تمام اتهامات تبرئه شد.

۲۵ مارس ۱۹۹۱ یک هواپیما ربایی در سنگاپور گزارش شد که طی آن یک هواپیمای شرکت سنگاپور ایرلاین، به شماره پرواز ۱۱۷ توسط چند نفر دزدیده شد. جالب اینجاست که یکی از درخواستهای ربایندگان هواپیما، آزادی آقای آصف علی زرداری از زندان بوده است!!!

بعد از انتخابات سال ۱۹۹۳  با انتخاب مجدد خانم بی نظیر بوتو به عنوان نخست وزیر پاکستان ، این بار آصف علی زرداری سمت های مهمی همچون وزیر سرمایه گذاری، رئیس کمیته ی اطلاعات و رئیس سازمان بازرسی را بر عهده گرفت و در فوریه ی سال ۱۹۹۴ به دیدار صدام حسین رفت تا ۳ پاکستانی بازداشت شده در مرز کویت و عراق را آزاد کند.

بعد از پیروزی مجدد بی نظیر بوتو، اختلافات خانوادگی میان بی نظیر و برادرش مرتضی بوتو( اولین پسر بچه از سمت راست عکس بالا ) اوج گرفت و مادر  بی نظیر نیز، به طرفداری از مرتضی بوتو، با بی نظیر سر نازسازگاری بلند کرد.

در سبتامبر ۱۹۹۶ مرتضی بوتو به همراه ۷ نفر دیگر در یک تیر اندازی در شهر کراچی کشته شد!

خانم نصرت بوتو ( مادر بی نظیر و مرتضی ) و همسر مرتضی بوتو اعلام کردند که ترور مرتضی بوتو به دستور مستقیم آصف علی زرداری انجام شده است و تقریبا تمام روزنامه های پاکستان ضمن تایید ادعای مادر و همسر مرتضی بوتو ، از منافع ترور مرتضی بوتو برای آصف زرداری تیترهای فراوان و مقالات گوناگون منتشر نمودند.

نوامبر سال ۱۹۹۶ دوباره آصف علی زرداری به اتهام قتل و اختلاس و رشوه راهی زندان شد.

باز هم آقای زرداری در حالی که در زندان بود در انتخابات مجلس سنای پاکستان شرکت کرد و توانست در انتخابات مارس ۱۹۹۷ به عنوان سناتور متخب وارد مجلس سنای پاکستان گردد.

آقای زرداری زندانی، با هواپیمای مخصوص از کراچی به اسلام آباد آورده شد و با تدابیر شدید امنیتی به داخل مجلس سنا رفت و به عنوان سناتور سوگند یاد کرد!

از سال ۱۹۹۷ تا سال ۲۰۰۴ آقای زرداری در زندان بود و در این مدت دادگاه های پاکستان، سوئیس، پرتغال، انگلیس، آمریکا،‌ فرانسه و لهستان به جرم پولشویی و تحصیل مال نا مشروع علیه او تشکیل جلسه داده و پرونده تشکیل دادند. و او بدون حضور در هیچ یک از این دادگاه ها به بهانه ی بیماری توانست تا ریاست جمهوری خود، این پرونده ها را باز نگه دارد و پس از تصاحب کرسی ریاست جمهوری پاکستان در ۹ سبتامبر سال ۲۰۰۸ با استفاده یا سو استفاده از پست ریاست جمهوری در تمام پرونده ها تبرئه گردد.

خانم بی نظیر بوتو، در۲۷ دسامبر سال ۲۰۰۷ در حالیکه در لیاقت باغ شهر روالپندی سخنرانی میکرد ترور شد و به همراه ۲۷ نفر دیگر به شهادت رسید.

هنگام ترور بی نظیر بوتو آصف علی زرداری به همراه فرزندانش در دبی ساکن بود و طبق وصیت نامه ی بی نظیر، آصف علی زرداری به عنوان رهبر حزب مردم میبایست سکان این حزب را در اختیار میگرفت.

بی نظیر و اصف زرداری   ۲ دختر و ۱ پسر دارند که در زمان ترور بی نظیر، بزرگترین فرزندشان یعنی بلاول زرداری، ۱۹ ساله بوده و در حال تحصیل در دانشگاه آکسفورد بود.

آصف علی زرداری، بلافاصله نام بلاول زرداری را به بلاول بوتو زرداری تغییر داد و این جوان ۱۹ ساله را به عنوان رئیس حزب مردم انتخاب و خود به عنوان مشاور و نماینده ی او به فعالیت پرداخت.

پس از خاکسپاری بی نظیر، آقای زرداری ضمن دیدار با سران احزاب سیاسی پاکستان خواستار برگزاری انتخابات و برکناری پرویز مشرف شد و در عین حال با پرویز مشرف و حزب سیاسی او به رایزنی پرداخت تا بلاخره در انتخابات سال ۲۰۰۸ توانست اکثریت آرای مجلس ملی پاکستان را به دست آورد و در  سبتامبر سال ۲۰۰۸ به عنوان یازدهمین رئیس جمهور پاکستان انتخاب گردد.

او به اولین رئیس جمهور منتخبی تبدیل شد که توانست مدت زمان ۵ ساله ی ریاست جمهوری خود را بدون کم و کسر و برکناری به پایان ببرد.

مطالب فراوانی دیگری نیز در مورد شخصیت آصف علی زرداری وجود دارد که در مقالات دیگر به آنان خواهم پرداخت.

اما در یک ماه گذشته ، نحوه ی چیدمان قدرت و مصالحه ی این سیاست مدار ۶۴ ساله ی پاکستانی  برای شخص من کمتر از یک دوره ی جامع سیاسی نبوده است.

هنگامی که احزاب سیاسی علیه عمران خان متحد شدند و جنبش دموکراتیک پاکستان را برای عزل عمران خان در سبتامبر ۲۰۲۰ تاسیس نمودند، هیچ شانس و امیدی برای برکناری او پیدا نکردند.

و اگر آقای آصف علی زرداری به کمک آنها نمی آمد ، شاید هیچ گاه موفق به برکناری عمران خان نمی شدند.

رای نمایندگان حزب جنبش مردمی متحد که شریک دولت عمران خان در کراچی بود، نقطه ی پرگار برای برکناری عمران خان به شمار میرفت.

عمران خان با این نمایندگان صحبت کرد اما به توافق نرسید، شهباز شریف از طرف نواز شریف با این نمایندگان صحبت کرد اما به توافق نرسیدند،‌ تا اینکه آقای آصف علی زرداری با نمایندگان این حزب دیدار کرد و بعد از دیدار چند ساعته ،‌آنها اعلام کردند که با آقای زرداری به توافق رسیده اند و علیه عمران خان رای خواهند داد.

با توجه به اینکه من به شخصه در روزهای پر التهاب ماه آوریل در پاکستان حضور داشتم، به شخصه شاهد نقش آفرینی آقای زرداری در کارزار بزرگ برکناری عمران خان بودم.

بعد از برکناری آقای عمران خان در ۱۰ آوریل ، آقای زرداری جمله ی معروف در مورد خود را تکرار
کرد و گفت:

Mera Kia qosoor hen  agar EK ZARDARI, SAB PE BHARI hen to?

تقصیر من چیست اگر وزن قدرت یک زرداری، از وزن تمام قدرتهای پاکستان بیشتر است؟

بعد از برکناری آقای عمران خان، آقای زرداری میتوانست به عنوان نخست وزیر موقت انتخاب شود، اما باز هم از هوش سیاسی خود استفاده کرد و شهباز شریف را به عنوان نخست وزیر موقت مورد حمایت قرارداد. شخصی که تمام کاسه کوزه های اقتصادی و سیاسی این روزها سر او شکسته میشود و زرداری همانند گرداننده ی عروسک خیمه شب بازی عروسکهایش را کنترل میکند.

قدم بسیار مهم و حیاتی دیگر آقای زرداری، موافقت با پذیرش کرسی وزارت امور خارجه ی  پسرش بلاول بوتو زرداری است.

ممکن است برای کسانی که با سیاست پاکستان آشنایی زیادی ندارند، وزارت امور خارجه پست بسیار با ارزشی باشد.

اما برای بلاول بوتو زرداری، ریاست حزب مردم،  که چه از نظر اجتماعی، چه سیاسی و چه اقتصادی جایگاه بسیار ارزشمندتری نسبت به وزارت امور خارجه پاکستان است،  پذیرش یک وزارت خانه در کابینه ی رقیب قدیمی و قدرتمند خود بسیار بعید به نظر میرسید.

اما آصف علی زرداری او را مجاب کرد تا این سمت را قبول کند تا اولا به عنوان جوان ترین وزیر امور خارجه ی تاریخ پاکستان رکورد جدیدی همانند مادرش به ثبت برساند.

دوما، با توجه به وضعیت آشفته ی پاکستان فرصت دیدار با سران آمریکا، چین، روسیه و عربستان را به دست آورد و با شرکت در کنفرانس هایی همانند داووس بتواند ارتباطات شخصی خود با سران کشورها را تقویت کرده و خود را برای پست نخست وزیری پاکستان در سالهای پیش رو آماده نماید.

در واقع آقای زرداری با این کار، علاوه بر اینکه بر سیاست خارجی و مذاکرات بین المللی اشراف کامل پیدا کرده، فرصت دارد تا استراتژی های داخلی سیاسی خود را بدون هیچ مزاحمتی به سرانجام برساند.

همانگونه که در مقاله ی قبلی اشاره کردم، اوضاع پاکستان تا ۱۰ روز پیش نشان میداد به علت فشار ارتش، دولت آقای شهباز شریف با انتخابات زود هنگام موافقت کرده و از قدرت کناره گیری نماید. 

اما یک حرکت آقای زرداری باز هم باعث شد تا کل استراتژی های احزاب مخالف عمران خان تغییر کند.

روز پنج شنبه، ۱۹ می آقای زرداری به بهانه ی عیادت از آقای چودهری شجاعت حسین، به خانه ی او رفت.

تنها دو روز پس از این نشست، احزاب مخالف عمران خان اعلام نمودند که با انتخابات زود هنگام موافقت نخواهند کرد، با صندوق بین المللی پول وارد مذاکره ی جدی شده و وضعیت نابسامان اقتصادی پاکستان را سرو سامان خواهند داد. به آقای عمران خان اجازه میدهند تا در اسلام آباد تحصن نماید، از جان او حفاظت می نمایند و با تمام توان تلاش میکنند پاکستان را به سمت آرامش ببرند اما اجازه نمی دهند عمران خان به خواسته ی خود برسد.

اما چرا چنین تصمیماتی پس از دیدار آقای زرداری با آقای شجاعت حسین، گرفته شد؟

باید بگویم، آقای شجاعت حسین و چودهری پرویز الهی از سیاستمردان بسیار قدیمی و خوشنام پاکستان هستند که روابط بسیار نزدیک و صمیمی با ارتش پاکستان دارند.

از طرفی آقای شجاعت حسین، آقای زرداری را بسیار قبول دارد و معتقد است، آصف علی زرداری تنها سیاست مدار پاکستانی است که یا حرف نمی زند و یا اگر حرف میزند حتما به آن عمل میکند.

به نظر میرسد، در این دیدار حساس، آقای زرداری به هر روشی که خودش بهتر میداند توانسته نظر برادران چودهری را جلب کند، با ارتش وارد مذاکره شده و حمایت ارتش را برای دولت موقت به دست آورده است و ارتش نیز ضمن قبول وعده های زرداری ، خود را کنار کشیده و به دولت جدید اجازه داده تا علاوه بر مذاکره با صندوق بین المللی پول و حل مشکلات پاکستان، به روش دموکراتیک عمران خان را نیز کنترل کنند.

در این جلسه احتمالا در خصوص وضعیت پر تنش مجلس استان پنجاب هم توافقی شکل گرفته است و به نظر میرسد آقای حمزه شهباز به عنوان استاندار پنجاب  مورد حمایت برادران چودهری قرار گیرد و آقای پرویز الهی هم به عنوان رئیس مجلس پنجاب حمایت خانواده ی شریف را به دست آورد.

هر چند آقای زرداری مدرک معتبر دانشگاهی در رشته ی علوم سیاسی ندارد، اما دشمنان و منتقدان وی هم اعتقاد دارند او در علم سیاست دکترای دوبل دارد و سیاستمداری به بلند پروازی و زیرکی او در پاکستان دیده نشده است.

آقای زرداری به گفته ی مخالفین خود، مردی است که اگر حرفی بزند، حتما پای آن خواهد ایستاد و به همین دلیل وقتی با کسی مذاکره میکند، هیچ وقت دست خالی بر نمیگردد.

در یکی از مصاحبه هایی که با او انجام شد، مجری از آقای زرداری پرسید:

اگر کسی دلتان را بشکند چه میکنید؟

آقای زرداری با همان لبخند همیشگی جواب داد:

هیچ وقت  دل به کسی نمیبندم که بتواند بشکند.

اگر اوضاع سیاسی پاکستان به همین منوال پیش برود، بعید نیست  آصف علی زرداری برای دومین بار به ریاست جمهوری پاکستان انتخاب شود و با سرپرستی دقیق پسرش، بلاول بوتو به عنوان وزیر امور خارجه ی پاکستان او را برای پست نخست وزیری آماده کند.